Fiziologiyasi va gigiyenasi

yurakning o ‘tkazuvchi tizimlari
ham deyiladi.
Hajmi b o S ic h a tipik b o im ag a n m uskullar yurakning uncha 
katta bo'lm agan qismini tashkil etadi. Atipik muskullarning y ig ‘il- 
gan joyi tugunlar deb ataladi. Shunday tugunlardan biri o 'n g bo‘l- 
machada, yuqorigi kovak venaning q o ‘yilishjoyidajoylashgan. Bu 
sinus - bo'lm acha tuguni yoki Kiss-Flek tuguni. Aynan ana shu tu- 
gunda sog'lom odamlarni yuragining qisqarish ritmini aniqlovchi 
q o 'zg 'alish impulslari hosil bo'ladi. Ikkinchi tugun o 'n g bo'lm a-
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

cha va qorinchalar orasidagi yurak to ‘siqlarida joylashgan - bu esa 
boMmacha, qorinchali tugun yoki A shof Tavar (atrioventrikullar) 
tuguni deb yuritiladi. Yurakning bu oblastdan q o 'zg 'alish bo'l- 
machalardan qorinchalarga qarab tarqaladi.
B o‘lmacha - qorinchalari tugunidan q o ‘zg"alish bo'lm acha -
qorinchalarni o ‘tkazuvchi tizim tolalari (Giss bog'i) bo'ylab qorin­
chalar orasidagi to ‘siqlarda joylashgan. B o'lm acha - qorinchalar 
bog'ining dastasi ikkita ovoqchalarga bo'linadi, ulardan biri o ‘ng 
qorinchaga, ikkinchisi chap qorinchaga yo'nalgan boMadi.
Atipik muskullardan q o 'zg 'alish yurakning qisqaruvchi muskul 
tolalariga atipik muskullar guruhiga kiruvchi tolalar yordamida 
o'tkaziladi.
9. 8. Hom ilada qon aylanishi xususiyatlari
Homilaga ona qornida rivojlanishining ikkinchi oyidan bosh- 
lab bola tug'ulgunigacha davom etadigan plasentar qon aylanishi 
o"rnatiladi.
Plasiyentadan homilaga kindik venasi borsa, homiladan pla- 
siyentaga - ikkita kindik arteriyasi boradi. Bu tom irlar kindik 
arqonchasini tashkil qiladi va u homilaning kindik teshigidan 
plasentagacha cho‘zilgan bo'ladi. Kindik arqonchasining uzunligi 
homiladorlikning oxiriga kelib 50-60 sm gacha yetadi.
H om ilada qonning kislorod bilan to'vinishi va uning karbonat 
angidrid gazidan tozalanishi plasentada yuz beradi. Homilaning 
to ’qimalari aralash qon bilan ta'm inlanadi.
Arterial qon plasentadan kindik venasi orqali homila organizmi- 
ga tushadi, kindik venasi homilaning jigariga kelib u ikkita shoxga 
bo‘linadi. U lardan biri pastki kovak venaga venoz oqimi shaklida 
boshqasi esa qopqa venasiga tushadi. Shu yerda arterial qon venoz 
qoni bilan aralashadi, jig ar venasi orqali pastki kovak venaga qu- 
yiladi. Shu y o ‘1 bilan pastki kovak venada arterial qon bilan venoz 
qonining birinchi aralashuvi yuz beradi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

22-rasm.