Ўрмончилик ” фанидан ўҚув-услубий мажмуа

 
Сув ҳавзалари атрофидаги дарахтларни қисман кесиб 
парваришлаш 
Сув ҳавзалари атрофида ўрмонлар барпо этиш ва уларни 
мелиоратив функцияларини ошириш.
Ёш ўрмонзорда кесиш ишлари 
4-5 ёшда, бир ўтишда улар сонининг 40% идан оширмасдан кесилади, 
10-12 ёшда сийраклатиб кесилади, бунда ёғоч заҳирасининг 
(ҳажмининг) 20-25% дан оширмасдан кесилади. Ўтиш мақсадида кесиш 
21-ёшдан юқори ёғоч заҳираси 10-15% дан ошмаслиги керак. 
Кесишнинг 
интенсивлиги 
бу 
ўрмонларда 
ёш 
дарахтзорлар 
сийраклашади, ўтиш усули қўлланади, бунда дарахтларнинг ҳимоя 
(иҳота) функцияси сақланади, шох-шаббаларнинг зичлиги 0,7 дан кам 
бўлмаслиги керак. 
Сув 
ҳавзалари 
атрофидаги 
дарахтзорларни 
кесиб 
парваришлаш. 
Кесиш ишларининг йўналиши дарё сувининг оқимига 
қарши 
бўлади, 
технологик 
коридорлар 
дарёнинг 
ўзанига 
перпендикуляр равишда бўлади (ҳар 50 метрда). Бунда уруғидан ўсиб 
чиққан ёш ўрмон ўсимликларига зарар келтирмаслиги керак. 
Қирғоғидан 30-50 м кенгликда қирғоқни ҳимоя қилиш учун ўрмонзор 
қолдирилади, бу ерда тракторларнинг ҳаракат қилиши ман қилинади. 
Қўлланиладиган таълим технологиялари: 
Муаммоли таълим, ақлий 
ҳужум, мунозара, оғзаки баён қилиш, ўз ўзини назорат. 
Адабиётлар: А1; А2; А2; Қ3; Қ4; Қ6; Қ7; Қ8; Қ13. 
 
Ёввойи мевали ўрмонларда кесиб парваришлаш
Ёнғоқзорларда дарахтларга парваришлаш даврида уларнинг бир 
қисмини кесишдан мақсад – мевазор шаклидаги дарахтларни 
шакллантириш, улар юқори ҳосил беришлари, мевалари сифатли, 
санитар аҳволи яхши бўлишидир. Бундай дарахтзорларда шох-

---

247 
шаббалар мевали дарахтлар турига ўхшаши керак. Ёнғоқзорда шох-
шаббаларнинг зичлиги 0,6 ва ундан юқори бўлса кесиш ишлари олиб 
борилади. Асосий дарахтлар яхши ўсиши, мевалари қимматли, касал ва 
зараркунандаларга чидамли, серҳосиллиги билан ажралиб туриши 
керак. 
Қўлланиладиган таълим технологиялари: 
Ақлий ҳужум, мунозара, 
оғзаки баён қилиш, ўз ўзини назорат. 
Адабиётлар: А1; А2; А3; Қ1; Қ4; Қ5; Қ7; Қ9; Қ10.