Tijorat banklari aktivlari va passivlarini boshqarish bu pul mablag’larini

16.4. O’zbekiston Respublikasi tijorat banklarining foiz stavkalari 
O’zbekiston Respublikasi Markaziy banki 2003 yildan boshlab tijorat 
banklariga kredit berishni to’xtatgan edi. Shu sababli, 2003 yildan 2017 yilga qadar 
bo’lgan davrda Markaziy bankning qayta moliyalash siyosati tijorat banklarining 
kredit emissiyasini tartibga solishda hech qanday ahamiyat kasb etmay qoldi. 
Biroq, 2017 yilning sentyar oyidan boshlab, Markaziy bank tijorat banklariga 
kredit bera boshladi va shu yilning sentyabr-oktyabr oylarida Markaziy bank 
tomonidan tijorat banklariga berilgan kreditlarning miqdori 800 mlrd. so’mdan 
oshdi. 
Markaziy bankning qayta moliyalash stavkasini 2017 yil 28 iyun kuni 5 
foizli punktga oshirilishi va 14% qilib belgilanishi tijorat banklari kreditlarining 
foiz stavkalarini oshishiga olib keldi. 
1-rasm. O’zbekiston Respublikasi Markaziy banki qayta moliyalash 
stavkasining o’zgarishi, foizda 

---

209 
1-rasm ma’lumotlaridan ko’rinadiki, 2012-2016 yillarda O’zbekiston 
Respublikasi 
Markaziy 
bankining 
qayta 
moliyalash 
stavkasi 
pasayish 
tendentsiyasiga ega bo’lgan. Ammo 2017 yilda Markaziy bankning qayta 
moliyalash stavkasi 2016 yilga nisbatan 5 foizli punktga oshirilgan. Bu esa, davlat 
dasturlarini kreditlashda ishtirok etayotgan tijorat banklarining resurslar jalb qilish 
imkoniyatini oshirishning zarurligi bilan izohlanadi. 
16.2-rasm. O’zbekiston Respublikasida inflyatsiyaning yillik darajasi va 
tijorat banklarining so’mda berilgan kreditlarining o’rtacha yillik foiz 
stavkasining o’zgarishi, foizda 
16.2-rasmda 
keltirilgan 
ma’lumotlardan 
ko’rinadiki,
2012-2016 yillarda inflyatsiya darajasining pasayishi kuzatilgan. Bu esa, tijorat 
banklari tomonidan so’mda berilgan kreditlarning o’rtacha yillik foiz stavkasining 
pasayishida muhim rol o’ynagan. 
Tijorat banklari kreditlarining foiz stavkalari ularning bahosi hisoblanadi. 
Shu sababli, aholi va xo’jalik yurituvchi sub’ektlarning tijorat banklari 
kreditlaridan foydalanish darajasi bevosita kreditlarning foiz stavkalari darajasiga 
bog’liq.