O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus taʼlim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

mantiqiy yoki virtual aloqa
deb ataladi (baʼzan gorizontal aloqa) (5.1-
rasmda “----” chiziq bilan ko‘rsatilgan aloqa). 
Dastur 1
Tizim 1
Tizim 2
Dastur 2
Maʼlumot
1.Amaliy pog‘ona 
2. Taqdimot pog‘onasi
3. Seans pog‘onasi
4. Transport pog‘onasi
5. Tarmoq pog‘onasi
6. Kanal pog‘onasi
7. Fizik pog’ona
1.Amaliy pog‘onasi
2. Taqdimot pog‘onasi
3. Seans pog‘onasi
4. Transport pog‘onasi
5. Tarmoq pog‘onasi
6. Kanal pog‘onasi
7. Fizik pog‘ona
Maʼlumotlar uzatish kanali
Maʼlumot
Maʼlumot
Maʼlumot
Maʼlumot
Maʼlumot
Maʼlumot
Maʼlumot
Pog‘onalar o‘rtasida mantiqiy bog‘lanish
Maʼlumotlarning uzatilishi
5.1-rasm. OSI modeli pog‘onalari orasidagi aloqalar 
Aslida har bir pog‘ona qo‘shni pog‘onalari bilan o‘zaro aloqa qilishi mumkin: 
yuqori va pastki. Yuboruvchi kompyuterdagi maʼlumotlar har bir pog‘ona 
protokollari dasturlari yordamida barcha pog‘onalardan vertikal ravishda o‘tishi 
kerak. (5.1-rasmda “–––––”chiziq bilan ko‘rsatilgan aloqa). 
Maʼlumotlar tarmoq orqali uzatilishi uchun bo‘laklarga ajratiladi. Maʼlumotlar 
bo‘laklari pog‘onalardan o‘tib borgan sari unga har bir pog‘onaning boshqaruv 
xabarlari yaʼni maʼlumot oldidan sarlavha va oxiridan esa qo‘shimcha qo‘shiladi 
(5.2-rasm). Oxirida maʼlumot 7 ta sarlavha va qo‘shimcha bilan birgalikda fizik 
muhit orqali qabul qiluvchiga uzatiladi.
Qabul qiluvchi tomonda maʼlumot barcha pog‘onalardan teskari tartibda o‘tadi. 
Har bir pog‘ona protokoli mos boshqaruv xabarlarni o‘qiydi, o‘ziga tegishli 
boshqaruv xabarlarini o‘chirib qolgan qismini o‘zidan yuqori pog‘onaga uzatadi. 
Maʼlumot amaliy pog‘onadan o‘tganda, barcha boshqaruv xabarlari maʼlumotdan 
o‘chirilgan bo‘ladi va maʼlumot asl shakliga qaytadi. 

---

56 
Qo’sh7
7-pog‘ona
Sar7
Qo’sh7
6-pog‘ona
Qo’sh6
Maʼlumot
Qo’sh7
5-pog‘ona
Qo’sh6
Qo’sh5
Qo’sh7
4-pog‘ona
Qo’sh6
Qo’sh5
Qo’sh4
Qo’sh7
3-pog‘ona
Qo’sh6
Qo’sh5
Qo’sh4
Qo’sh3
Qo’sh7
2-pog‘ona
Qo’sh6
Qo’sh5
Qo’sh4
Qo’sh3
Qo’sh2
Qo’sh7
1-pog‘ona
Qo’sh6
Qo’sh5
Qo’sh4
Qo’sh3
Qo’sh2
Qo’sh1
Sar7
Sar6
Sar7
Sar6
Sar5
Sar7
Sar6
Sar5
Sar4
Sar7
Sar6
Sar5
Sar4
Sar3
Sar7
Sar6
Sar5
Sar4
Sar3
Sar2
Sar7
Sar6
Sar5
Sar4
Sar3
Sar2
Sar1