O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus taʼlim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

Ochiq spetsifikatsiya
– bu apparat yoki dasturiy taʼminot tarkibiy qismlarining 
rasmiylashtirilgan tavsifi, ularning ishlashi, boshqa tarkibiy qismlar bilan o‘zaro 
aloqasi,
ekspluatatsiya shartlari, cheklovlari va maxsus xususiyatlari. 
5.1.
 
ISO/OSI modeli standarti 
Kompyuter tarmoqlarini qurishda asosiy vazifalardan biri – bu qurilmalarni 
elektrik va mexanik xarakteristikalari mosligini, kodlashtirish tizimlari va 
maʼlumotlar formatlari mosligini taʼminlash. Bu masalani yеchish standartlashtirish 
sohasiga tegishli. Kompyuter tarmoqlarida asosiy metodik standartlash – 
tarmoqlararo vositalarni ishlab chiqarishda ko‘p pog‘onali usulda yondashish. 
Bunday yondashuvlar va Xalqaro standartlashtirish instituti ISO (International 
Standarts Organization) -ning texnik takliflari asosida 1980-yillarning boshida 
“Ochiq tizimlarning o‘zaro aloqasi” (OSI , Open Systems Interconnection) ishlab 
chiqildi. ISO/OSI modeli kompyuter tarmoqlari rivojida asosiy rol o‘ynadi. 
OSI modeli tarmoq uzellarining o‘zaro aloqasi sxemasini tavsiflaydi, vazifalar 
ro‘yxatini va maʼlumotlarni uzatish qoidalarini belgilaydi. 
ISO/OSI modeli tizimlar o‘zaro aloqasining 7 pog‘onasini aniqlaydi va har bir 
pog‘ona qaysi funksiyani amalga oshirishi kerakligini belgilab beradi. 
5.2.
 
ISO/OSI modeli pog‘onalari 
Tarmoqning bir foydalanuvchidan boshqasiga xabarlarni uzatish jarayonini 
OSI modeli 7 ta pog‘onaga bo‘ladi. 
Tarmoqdagi uzellar o‘zaro aloqa qilishi uchun ular bir xil tilda "gaplashish"i 
kerak. Har bir pog‘onada aloqa qilish o‘zining maʼlum “til”i mavjud. 
OSI modelida har bir pog‘onaning “til”i shu pog‘onaning 
protokoli
deb ataladi. 
Protokol tarmoq uzellari o‘rtasidagi aloqaning barcha pog‘onalarida axborot 
almashinuvini taʼminlash qoidalari to‘plamini belgilaydi.

---

54