O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus taʼlim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

21.4.
 
TOR brauzer 
Internetga kirish uchun TOR mijoz standart to‘plamida mavjud dasturlar 
to‘plami qo‘llaniladi. Windows platformasi uchun to‘plamda TOR mijoz, Vidalia 
boshqaruv dasturi va Polipo proksi-serverini o‘z ichiga oladi. Boshqaruv dasturi 
mijozning barcha muhim parametrlarini sozlash imkonini beradi (21.1-rasm). Polipo 
proksi-serveri – Socks server bo‘lib, shuning uchun uni ishlatish uchun biron bir 
brauzerda shunchaki sozlashni amalga oshirib ishlatib bo‘lmaydi. Ko‘pgina 
hollarda, TOR bu Mozilla Firefox brauzeridan foydalanishni anglatadi, unga 

---

208 
Torbutton plagini o‘rnatilishi mumkin, bu ushbu brauzer yordamida TOR 
tarmog‘idan foydalanishga ruxsat berish yoki taqiqlash imkonini beradi. TOR 
tarmog‘ida ishlash uchun boshqa brauzerlar yoki tezkor xabar yozish mijozlarini 
sozlash uchun Polipo proksi-server sozlamalarini o‘zgartirish kerak. 
21.1-rasm. Vidalia boshqaruv paneli 
Proksi serverlar va boshqa tarmoq tarkibiy qismlari ishlashi to‘g‘risida 
tasavvurga ega bo‘lmagan foydalanuvchilar TOR rasmiy veb saytida maxsus 
to‘plamni yuklab olishlari mumkin, bu TOR mijoziga qo‘shimcha ravishda faqat 
ushbu tarmoqda ishlash uchun sozlangan Firefox brauzerini o‘z ichiga oladi. 
TOR tarmog‘ining so‘nggi tadqiqotlari uning xavfsizlik nuqtai nazaridan 
zaifliklarini aniqladi. Foydalanuvchilarning biri TOR tarmog‘i orqali shaxsiy 
maʼlumotlarga qanday kirish mumkinligini o‘z misolida ko‘rsatdi. U TOR mijozini 
kompyuterida tarmoq serveri rejimida o‘rnatdi. Bu barcha foydalanuvchilar uchun 
ruxsat berilgan va hatto ishlab chiquvchilar tomonidan tarmoqning umumiy 
o‘tkazish qobiliyatini oshirish uchun tavsiya ham etiladi. Keyin u kompyuteriga 
paketli snifferni o‘rnatdi, bu unga foydalanuvchi paketlari trafikini tinglashga imkon 

---

209 
berdi. Keyin u TOR tarmog‘ida pochta serveri bilan shifrlangan aloqani o‘rnatishni 
unutgan foydalanuvchilarning xatlarini muvaffaqiyatli ushladi.