O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus taʼlim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

20.2.
 
Fayl almashish P2P tarmog‘i 
Zamonaviy fayl almashish tarmoqlari bir vaqtning o‘zida bir nechta 
manbalardan bitta faylni yuklab olishga imkon beradi (bu tezroq va ishonchli). 
Ushbu fayl barcha manbalar uchun bir xil ekanligiga ishonch hosil qilish uchun 
taqqoslash fayl nomi bilan emas, balki MD4, TTH, SHA-1 kabi xesh algoritmlar 
yordamida amalga oshiriladi. Foydalanuvchi faylni yuklab olish paytida (va undan 
keyin) ushbu faylni boshqa tarmoq mijozlari tomonidan yuklab olinishi mumkin, 
natijada fayllar bir vaqtning o‘zida ko‘plab manbalardan yuklab olinishi mumkin.

---

203 
20.3.
 
Markazlashtirilgan katalogli P2P tarmoqlari. Napster 
Piring tarmoqda uzel serverga ulanganda, u IP va mavjud fayllar haqida xabar 
beradi. Server fayllarni o‘zi to‘plamaydi, balki ular haqida maʼlumot to‘playdi. 
Foydalanuvchilar markaziy serverga faylni qidirib topishni so‘rab xabar yuboradilar, 
server esa ular qidirayotgan fayl kimdaligini aytadi. 
Markazlashtirilgan katalogga ega bo‘lgan P2P tarmog‘ining eng mashhur 
namunasi Napster tarmog‘idir. 
20.4.
 
Qisman markazlashtirilmagan tarmoqlar 
Tarmoqning xavfsizliginni taʼminlash uchun bir nechta markaziy serverlarga 
ega bo‘lish kerak. Ikkinchi avlod tarmoqlarida qisman markazsizlashtirish amalga 
oshiriladi, ko‘p serverlar mavjud bo‘lganda va ularning ixtiyoriy bittasiga ulanish 
mumkin. Agar markaziy uzellarning aksariyati yopilsa, tarmoq o‘z faoliyatini 
davom ettiradi, foydalanuvchilar muqobil serverlardan foydalanadilar. Ammo 
markaziy (muvofiqlashtiruvchi) serverlar qanchalik ko‘p yopilsa, tarmoq shunchalik 
kichik bo‘ladi. Markazlashtirilmagan tarmoqlarga misollar 
eDonkey va 
BitTorrent
.