O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus taʼlim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

SATAN, Internet Scanner, Cisco Secure Scanner
va boshqalar kiradi. 
Simulyatsiya tizimlari nafaqat realizasiya zaifliklarini, balki joriy etish 
zaifliklarini ham aniqlashda bir xil samarali. Xavfsizlikni tahlil qilish tizimlari, 
xususan, realizasiya va joriy etish zaifliklarini qidirish tizimlari kompaniya axborot 
infratuzilmasining barcha darajalarida, yaʼni tarmoq, OT, maʼlumotlar bazasi va 
amaliy dasturlar darajasida ishlashi mumkin. Tarmoq xizmatlari va protokollarining 
xavfsizligini tahlil qilish vositalari eng ko‘p tarqalgan. Bu avvalo foydalanilgan 
protokollarning universalligi bilan bog‘liq. TCP/IP va boshqa protokollarni 
o‘rganilganlik darajasining yuqoriligi va ularning keng qo‘llanilishi korporativ 
tarmoqlarning xavfsizligini samarali tekshirish imkoni beradi. 
22.3.
 
Xavfsizlikni tahlil qilish strategiyalari 
Xavfsizlikni tahlil qilish ikkita strategiya orqali amalga oshiriladi. 
Birinchisi
, 
Passiv starategiya
– OT, MBBT va dastur darajasida konfiguratsiya fayllari, tizim 
reyestri noto‘g‘ri parametrlariga, parol fayllari osongina topiladigan parollarga 
hamda xavfsizlik siyosatining buzilganligini aniqlash uchun tizimning boshqa 
obʼektlari ham tahlil qilinadi. 
Ikkinchisi
 
Faol strategiyada
ko‘p hollarda tarmoq 
darajasida amalga oshiriladi, bu esa hujumlarning eng ko‘p uchraydigan 
ssenariylarini imitasiya qilish va tizimning ushbu stsenariylarga javobini tahlil qilish 
imkonini beradi. 
Biroq, xavfsizlikni tahlil qilish vositalaridan foydalangan holda korporativ 
tarmoqqa faqat ochiq tarmoqlaridan (masalan, Internet) ruxsatsiz kirish imkoniyatini 
sinab ko‘rish mumkin deb o‘ylamaslik kerak. Ushbu vositalardan tashkilotning ichki 
tarmog‘ining baʼzi segmentlari yoki uzellarini tahlil qilish maqsadida ham samarali 
foydalanish mumkin. Xavfsizlikni tahlil qilish tizimlaridan quyidagi maqsadlarda 
foydalanish mumkin: 

tashkilotning xavfsizlik darajasini baholash; 

---

213 

tarmoq, tizim, amaliy dasturiy va apparat vositalarini sozlash 
samaradorligini nazorat qilish; 

tashqi auditorlik va konsalting kompaniyalari tomonidan mijozlarning 
tarmog‘ini tekshirish; 

u yoki bu dasturiy va texnik vositalarni sinovdan o‘tkazish va sertifikatlash 
uchun.