B. S. Sayfullayev, V. K. Rustamov madaniy tadbirlarni tashkil etish

eshikni ochmoqchi bo ‘ladi, ammo shoshib quljhi qattiq burab uni
buzib qo ‘yadi va ichkarida qam ttb qoladi. Eshikni ochishga rosa
137

---

urinacli, itarib ko'radi, tortadi, ammo ocholmaydi. Keyin o'tirib,
o'zini bosib oladi, diqqatini jamlab quljhi ehtiyotkorlik bilan
ochishga harakat qiladi va ochadi. Narsalarini yig'ishtirib,
ehtiyotkorlik bilan eshikni yopib, sekingina chiqib ketadi.
Bu etyudda ijrochining diqqati «shoshish» harakatlariga qara- 
tilgandir. Ammo, bunda bajarilayotgan «shoshish» harakatlari sho- 
shilmasdan aniq bajarilishi kerak, y a ’ni ustozlarimiz aytib o‘tgan- 
laridek, sahnadagi har qanday tartibsizlik - tartibli amalga 
oshirilishi kerak.
B u etyud insonlarga «har bir ishni bajarayotganda shoshil- 
masdan aniq bajar, aks holda turli noqulayliklarga olib kelishi 
mumkin», degan g‘oyani beradi.
Bu etyudni ham liarakatlar tizimini beigilaymiz. H ar bir 
epizodni bo'lak va vazifalarga bo‘lish va nomlash mumkin.
1. U yg'onish.
2. Vannaxonada.
3. Kiyim dazmollash yoki «aqlli fikr».
4. Eshikni qulflanib qolishi.
5. «Shoshilmaslik» ftkriga kelishi va chiqib ketishi va h.k.
B ir kishilik etyudlar talabaga o‘zi va roli ustida ishlash imkonini 
beradi. X uddi shu etyudni hayotdagidek, uyda, oddiy sharoitda 
etyud sifatida bajarib ko‘rish mumkin. Chunki, budilnikka muno- 
sabat, vannadagi xatti-harakatlar, qulflanib qolish va boshqa xatti- 
harakatlar uchun barcha shart-sharoitlar yaratilgan, «hayotiy» 
dekoratsiyalar, «predmetsiz» emas, aniq buyumlar bilan ishlash 
imkoniyati bor va h.k.
Bir kishilik plastik etyud:
Musiqa ostida sahnaga olijta yigit chiqib keladi. Atrojhi
kuzatadi. Ybmg'ir sevalay boshlaydi. Yigit zontigini olib
, 
boshiga
tutmoqchi bo'ladi, ammo u ochilmaydi. Yigit rosa urinib, zontikni
ochadi va uni o'ziga tutadi. Birdan havo o'zgarib, shamol esa
boshlaydi, shamol yigitni zontigi bilan uchirib yuborishiga sal
qoladi. Shamol uni avval chap tomonga qarab, keyin o ‘ng tomonga
qarab torta boshlaydi. Shamol kuchayib, lining zontigining bir
qismini uchirib ketadi. Yigit uni zo'rg'a tutib oladi va uzilgan
qismini ulamoqchi bo'ladi. Shamol unga qattiq xalaqit beradi,
ammo u o 'zini yomg 'irdan asrash uchun rosa harakat qilib zontikni

---