“Ijtimoiy fanlar”kafedrasi

TRANSPLANTATSIYA 
Transplantatsiya–odam va xayvonlarda potologik jarayon 
natijasida shikastlangan yoki olib tashlangan to‘qimalar va organlar o‘rniga sog‘lomini ko‘chirib 
o‘tkazish. Xirurgiya usuli sifatida qadimdan ma’lum. Teri, muskul, nervla , ko‘zning muguz 
pardasi , yog‘, va suyak to‘qimasi , yurak , buyrak va boshqa organlar ko‘chirib o‘tkaziladi. Qon 
quyish-transplantatsiyaning alohida turidir. Ko‘chirib o‘tkaziladigan to‘qima yoki organ kimdan 
olinganiga qarab quyidagicha farqlanadi.
Ksenotransplantatsiya: 
Ksenotransplantatsiya Transpantalogiya- yashashga umid qolmagan, dori darmonlar 
foyda bermagan insonlarning so‘ngi chorasi va yashash uchun so‘nggi umidi bo‘lib qolmoqda. 
Lekin ushbu muammo bugungi kunda ko‘pgina jinoiy holatlarga ya’ni, inson organlarini sotish 
jarayonlariga olib kelmoqda. Ushbu muammolarni echimining bugungi kundagi yangi yo‘llardan 

---

biri hioblangan, insonga xayvonning organi yoki to‘qimasini ko‘chirib o‘tish – ya’ni 
ksenotransplantatsiyadir. 
ABORT
Amaliy etikaning anchadan buyon ko‘pchilikka ma’lum muammosi, bu – abort. 
To‘rtinchi haftaning oxirida homilada dastlabki yurak urishi paydo bo‘ladi . Sakkizinchi 
haftaning oxirida esa miya tanasining elektrofiziologik faolligini kuzatish mumkin. Demak , har 
qanday abort, xalq ta’biri bilan aytganda, jonlini jonsiz qilish, tirik organizmni tiriklikka bo‘lgan 
huquqdan mahrum etishdir. Xo‘sh, abortni axloqsizlik tarzida baholash kerakmi yo yo‘qmi ? 
O‘lim jazosi: 
O‘lim jazosi O‘lim, ma’lumki, axloqiy nuqtai nazardan eng ulkan yovuzlik hisoblanadi. 
Ayniqsa majburiy o‘lim. SHunga ko‘ra, o‘lim jazosining huquqiy jihatdan qo‘llanilishi 
mohiyatan jamiyat tomonidan yovuzlikka qarshi yovuzlik bilan javob berishdir. Payg‘ambarimiz 
Muhammad alayhissalom islom dinining uch asosi borligini aytib, ularning birinchisi odam 
o‘ldirmaslik ekanini ta’kidlaydilar. Buni imom G‘azzoliy «Mukoshafaat ul – qulub»da shunday 
keltiradi: «Termiziy va boshqa hadischilar rivoyat qiladilar: Rasulluloh buyurdilarki: … 
Islomning uch dasturi bor. Dinning tamoyili shular ustiga qurilgan. Kim shu asoslardan tashqari 
chiqsa, bu bilan u kofirlikka qarab ketgan bo‘ladi: 1 – Qonni (odam o‘ldirishni) halol hisoblasa; 
2 – Ollohdan boshqa iloh yo‘qligiga guvohlik (shahodat) bermasa; 3 – Farz bo‘lgan namozni va 
ro‘zani inkor etsa». 
Adabiyotlar:
44.
O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. – T.:“O’zbekiston”, 2021 
45.
“O’zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo’yicha Harakatlar strategiyasi 
to’g’risida”gi O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi PF-4947-
sonli Farmoni.
 
46.
Mirziyoyev Sh.M. Янги Ўзбекистон стратегияси– Toshkent: “O’zbekiston” NMIU, 
2021 yil 
47.
Davronov Z., Shermuhamedova N, Qahharova M, Nurmatova M, Husanov B, 
Sultonova A. Falsafa. Darslik,-Toshkent: TMU, 2021 yil, 2-nashr. 
48.
Falsafa. Axmedova M. Tahriri ostida. Darslik – T.: O’FMJ, 2006. 339 b 
49.
Falsafa asoslari. O’quv qo’lanma. Q. Nazarov va boshqalar.- T.: O’FMJ, 2018. 

---