O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi falsafa ma’ruzalar matni



Download 1,61 Mb.
Pdf ko'rish
bet132/246
Sana27.03.2021
Hajmi1,61 Mb.
#62197
1   ...   128   129   130   131   132   133   134   135   ...   246
Bog'liq
16586 Falsafa asoslari.doc

Inkorni  dialektik  tushunish  yangining  eski  bilan  oddiy  almashuvi  bo’lmasdan,  balki  eskining  bag’rida 
vujudga  kelib,  undan  foydalanib,  qaror  topishini  tan  olishdir.  Dialektik  inkorning  muhim  ikki  jihati  mavjud: 
birinchisi,  eskining  o’rniga  yangining  kelishi  tabiiy-tarixiy  jarayon  bo’lganligi  uchun  taraqqiyotning  muhim 
sharti hisoblansa; ikkinchisi, u yangini eski bilan vorisiy bog’liq ekanligini ham ifodalaydi.  
Inkorni  inkor  qonunini  tushunish  uchun  uni  nega  shunday  deb  atalishini  izohlamoq  lozim.  Falsafaning  bu 
ta’limotini  ikki  marta  takrorlanuvchi  inkorda  ifodalanishi  olamdagi  narsa  va  hodisalarning  doimiy  ravishda 
o’zgarib, bir holatdan ikkinchi holatga o’tib borishi va oqibatda, rivojlanish uzluksiz ekanligidan kelib chiqadi.  
Bu qonunga ko’ra, har bir mavjud bo’lgan narsa va hodisa  o’zigacha bo’lgan sifat va miqdor inkor etilishining 
mahsuli, shu bilan birga, ana shu narsa va hodisalarning o’zi ham sharoitning o’zgarishi, vaqtning o’tishi bilan 
inkor etilishga mahkumdir. Demak, har bir narsa va hodisaning o’zgarishi va rivojlanishi hamisha ikki va undan 
ko’proq inkor etishlar bilan amalga oshadi. Insoniyat tarixi – avlodlar almashinuvi tarixidir, deyilganida ham ana 
shunday hol nazarda tutiladi.  
Inkorni  inkorning  yana  bir  muhim  belgisi  shuki,  taraqqiyotdagi  davriylikning  muayyan  halqasida,  ya’ni 
navbatdagi  inkor  bosqichida  uning  oldingi  bosqichidagi  ba’zi  belgilar  takrorlanadi.  Masalan,  don  o’simlikdan 
yana donlarga aylanadi, keyinroq yana o’simlikka va hokazo.  
Inkorni inkorning amal qilishi tufayli taraqqiyot to’g’ri chiziq shaklida emas, doira shaklida bo’ladi, uning oxirgi 
nuqtasi boshlang’ich nuqtaga yaqinlashadi. Lekin bu yaqinlashuv uning oxirgi nuqta bilan tutashishi bo’lmasdan, 
balki yuqori bosqichda sodir bo’lishi sababli taraqqiyot spiral shaklga ega bo’ladi. Bu spiralning har bir yangi 
o’rami oldingi o’ramiga nisbatan yuqoriroq bosqichda yuzaga keladi.  
Dialektik  inkor  yangi  bilan  eski  o’rtasidagi  bog’lanishni  butkul  rad  qiladi,  deb  tushunmaslik  kerak.  Yangi 
qanchalik  ilg’or  bo’lmasin,  u  yo’q  joydan  paydo  bo’lmaydi,  balki  eskining  qobig’ida  asta-sekin  shakllanadi. 
Shuning  uchun  ham  ko’p  hollarda  eskidan  yangiga  o’tilayotganda  eski  butunlay  tashlab  yuborilmaydi,  balki 
uning ijobiy tomonlari saqlanib qoladi va rivojlanish davom ettiriladi. Demak, yangi bilan eski o’rtasida vorislik 
mavjuddir.  Inkorni  inkor  qonuni  taraqqiyotda  vorislik  va  qaytariluvchanlikning  birligini  tavsiflaydi.  Dialektik 
inkorning muhim xususiyati ana shundan iborat.  
Inkorni  inkor  qonuni  mustaqillik  va  bozor  iqtisodiyoti  jarayonida  ro’y  berayotgan  hodisalar  mohiyatini  ilmiy 
anglashda  katta  ahamiyat  kasb  etadi.  Yangi  jamiyatni  barpo  etishga  qaratilgan  o’zgarishlar  hamma  narsani 
butunlay yo’q qilishni bildirmaydi. Aksincha, bu — xalqimiz taraqqiyoti jarayonida erishilgan ijtimoiy-iqtisodiy, 
madaniy,  ma’naviy  yutuqlarni  saqlab  qolib,  ularni  yanada  boyitib,  rivojlantirishdan  iboratdir.  Mazkur 
jarayonning  asosiy  tamoyili  Islom  Karimovning  yangisini  qurmasdan,  eskini  buzmaslik  lozimligi  to’g’risidagi 
xulosasida yaqqol o’z asosini topgan.  

Download 1,61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   128   129   130   131   132   133   134   135   ...   246




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish