N. S. Gaipova, M. Z. Ismatullayeva, A. S. Axmetova, X. Z. Ismatullayeva tikuv chilik

3 .2 .Bir ipli zanjirsimon choklaming hosil bo‘lishi
Zanjirsimon baxyalarning ochiq, yashirin va yo‘rmalangan xillari 
bo‘ladi.
Zanjir baxyalar bir qanchaiplar bilan hosil qilinishi mumkin. 
Zanjir baxyalar 1,2,3 va4 ipli boMishi m um kin.Zanjir baxya hosil 
qilishda moki o ‘miga chalishtirgich qo‘llaniladi. Zanjir baxyalar hosil 
qilish uchun moki baxyalar hosil qilishdagiga qaraganda ko‘proq 
ip ketadi, lekin zanjir baxyalar ancha elastik vapishiq chiqadi. 
Zanjirsimon baxya, to ‘g‘ri chiziqli va siniq baxyali bo‘lishi mumkin.
Bir ipli zanjirsimon baxyaqator detallami vaqtincha biriktirishda 
(biriktirib ko‘klash, bukib ko‘klash, ziylami ko‘klashda) ishlatiladi 
(27-rasm).
31

---

27-rasm
Bir ipli zanjirsimon chalishgan yashirin baxyaqator faqat ustki 
ipdan hosil bo'ladi. Bu baxyaqator hosil qilishda bukilgan ignava 
bo‘rttirgich ishtirok etib, bo‘rttirgich materialni igna plastinasining 
o‘yig‘idan bo‘rttirib chiqarib, materialning ustki qavatini igna toMiq 
teshib o ‘tib, ostki qavatini esa qisman ilib olib, yashirin baxya hosil 
qilishga xizmat qiladi. Bir ipli zanjirsimon yashirin baxya bukib 
tikishda va qaviq baxyaqatorlarida ishlatiladi. Bukib tikish baxyaqatoiiari 
jun, shoyi m ateriallardan tikiladigan kiyimlaming etagini bukib 
tikishda ishlatiladi.
Bir ipli yo ‘rmash baxya ustki ip d an hosil b o ‘ladi va ipli igna 
va c h a lish tirg ic h y o rd am id a b ajarilad i. Bir ip li zan jirsim o n
yo‘rmash baxyaqatori ko‘pincha m o ‘yna va terilarni biriktirib 
tikishda ishlatiladi.
3.3.1kki ipli zanjirsimon chokning hosil bo‘Iishi
Ikki ipli zanjirsimon chalishgan baxyaqator ikkita-ustki va ostki 
iplardan hosil boMadi. Baxyaqatoming tashqi ko‘rinishi material 
ustki tomonidan moki baxyaqatoming chalishganiga o ‘xshaydi, ostki 
tomonida esa bo'rtgan zanjir shaklida bo‘ladi. Bu baxyaqator ich 
kiyim, trikotaj buyumlar va shim detallarini biriktirishda ishlatiladi 
(28-rasm).
32

---

28-rasm
Ikki ipli zanjirsimon chalishgan siniq baxyaqator ikki ipli to'g'ri 
chiziq baxyaqatoriga o ‘xshash, lekin baxyaqator siniq joylashgan 
bo‘ladi. Bu baxyaqator paltolar, kostyumlar, kurtkalaming ko‘zli 
petlyalarini yo'rm ashda ishlatiladi.
Ikki ip li y o ‘rm ash b a x y a ip li igna, ip uzatib beradigan 
chalishtirgich va kengaytirgich yordam ida bajariladi. Ikki ipli 
yo‘rmash baxyaqatori barcha turdagi kiyimlar detal qirqimlarini 
yo'rm ashda, shuningdek trikotaj polotnolardan tikiladigan kiyim 
detallarini biriktirib tikishda ishlatiladi.