Menejmentga kirish

 “Tizimli” yoki zamonaviy menejment mohiyati 
XX asrning 60-80-yillarida gʻarbda zamonaviy menejment rivojlana boshlandi. 
gʻarb nazariyotchilari boshqaruvning ijtimoiy tizimlar maktabini tashkil qilish 
maqsadida: 

tizimli yondoshuv asoslarini ishlab chiqishdi; 

yaxlit tizim bilan uning qismlari munosabatlari masalalarini koʻrib chiqishdi; 

---

37 

bir qancha oʻzgaruvchi omillarning boshqaruvga ta'sirini oʻrganishdi. 
Bu maktab namoyandalari (amerikalik Ch.Barnard, G.Saymon) zamonaviy 
menejmentda quyidagi toʻrt yondoshuvni asoslab beradi: 
 
2-jadval. "Tizimli" yoki zamonaviy menejment 
№ 
Boshqarishga yondoshuv 
turlari 
Izoh 
1.
Tizimli yondoshuv 
- Tizim-bu bir-biri bilan oʻzaro bogʻlangan qismlar 
majmuidir. har bir qism yaxlit tizimning oʻzgarishiga oʻz 
hissasini qoʻshadi. Tashkilot-bu yaxlit ochiq tizimdir. Uning 
taqdiri tashqi va ichki muhitga bogʻliq. Tashkilotni 
boshqarishga tizimli yondoshuvda asosan uning ichki 
muhitiga (iqtisodiy, ilmiy-texnik, ijtimoiy-siyosiy), e'tibor 
beriladi. 
2.
Vaziyatli yondoshuv 
- Garchi tizimli yondoshuvda yaxlit tashkilot qanday 
qismlardan tashkil topgan degan savolga javob topolsak-da, 
bu oʻrinda qismlarning qaysi biri muhim, qaysi biri ikkinchi 
yoki uchinchi darajali degan savol koʻndalang turmaydi. 
- Yaxlitning qaysi bir qismi oʻta muhim degan savolga 
vaziyatli tahlil javob beradi. Bunda tashkilotning ichki 
tarkibidagi oʻzgarishlar tashqi muhitning ta'siri bilan bogʻlab 
oʻrganiladi. Ammo turli darajadagi vaziyat turli darajadagi 
bilimni talab qiladi. 
3.
Funktsional yondoshuv 
- Boshqaruvga tashkiliy mexanizmlarning eng oqilona 
yoʻllarini ishlab chiqish imkonini beradi. Shu nuqtai nazardan 
boshqarish quyidagi funktsiyalarni bajaradi: 
- rejalashtirish;
- tashkillishtirish; 
- rahbarlik qilish; 
- muvofiqlashtirish; 
- nazorat qilish va hk. 
4.
Miqdorli yondoshuv 
- Bunday yondoshuvda asosan: 
-menejmentning operatsion printsipiga; 
-qaror qabul qilish nazariyasi printsiplariga; 
-matematik yoki ilmiy menejment kabilarga e'tibor qaratiladi. 
Miqdorli yondoshuvdagi boshqarish jarayonida nafaqat 
matematik; statistika, kibernetika, muhandislik fanlari bilan 
sotsiologiya birga ruhshunoslik, tizimlar nazariyasi kabi 
fanlardan ham keng foydalaniladi. 
Zamonaviy menejmentning maqsadi qaror qabul qilish jarayonini elektron hisoblash 
texnikasi hamda eng yangi matematik usul va vositalarni qoʻllagan holda tadqiq qilishdir. 
Tizimli menejment qarorlarning oqilonaligini ta'minlashni oʻz oldiga vazifa qilib qoʻyadi. 
Menejmentdan uzoq davrlardan foydalanishgan. Tashkil qilingan korxonalar 
rejalashtirish, tashkilashtirish, raxbarlik qilish va nazorat qilishga masul odamlar 
tomonidan boshqarilgan, bunday faoliyat ming yillardan buyon mavjud.Keling eng 
qiziqarli misollarga toʻxtalaylik. 
 

---

38