Ассалому алайкум

-26- 
 
Отамнинг ибодат, зуҳд ва тақволари 
Олдин айтганимдек отам ҳаётларининг болалик 
давридаёқ ва илк илм талабидаги даврларида ҳам кўп 
ибодат қилишга мойил эдилар. Бу хусусда тенгдошлари 
ичра ягона эдилар. 
Воқеълик шундай эдики, отамнинг ёшлари улғайгани 
сари ва тажриба ҳамда ҳодисалар билан пишиб 
борганлари сари нафсларида бу хусусият ўсиб борарди. 
Гўё ўтаётган умрлари ўзларига нисбатан Аллоҳнинг 
инояти, фазли ва қуршаб олган ёмонликлардан Унинг 
ҳимояси қанчалар кўплиги тўғрисида шуурларини 
зиёда этарди. Аллоҳнинг зиёда атолари у кишини Унга 
юзланишларига ва ҳузурида табаттул (бетухтов ибодат) 
қилишга ундарди. 
Аллоҳ раҳматига олгур отамнинг ибодатлари 
тоатларнинг муайян тури билан чекланмаганди. Балки 
турли ҳолатлар ва ҳар хил ўзгаришлар, ҳаммаси ибодат 
маъноси билан йўғрилганди. Бу ҳол эса кишини 
Аллоҳга илтижо ёки Ундан хавф ёки Унга санодан 
иборат файзли бир ҳиссиётга етакларди. 
Бу гапларни ўқиган айримлар мени муболаға 
қиляпти, деб ўйлашади. Мен ўқувчи биродарларимга бу 
китобнинг муқаддимасида қарор берган қуйидаги 
гапларимни эслатиб қўйсам: 

---

93 
“Мен кўпиртириш, вахима қилиш, обрўни ошириш 
ва муболағали тавсифлаш услубларимдан батамом узоқ 
бўламан. Мен фақат бўлиб ўтган воқеаларни, содир 
бўлган 
ҳодисаларни 
ва 
ҳужжатлаштирилган 
шоҳидликларнигина келтираман”. Ўқувчи мулоҳаза 
қилган бўлса керак, мен халигача номларни маҳобатла 
зикр этмадим, улуғлаш ва мақташ ибораларини 
ёзмадим. Аллоҳ хоҳласа охиригача мана шу услубда 
давом этаман. 
Отам турли намозлар ўқиб, уларни кўпайтириш 
билан ибодат қилардилар. Қуръон тиловати ва уни 
давомли қилиш билан, ҳаж ва умра маносиклари 
асносида уларга хос бўлган амал ва ҳолатлар билан 
ибодат этардилар. Кичкина ҳужраларида ўтказган 
умрлари тўғрисида, Аллоҳ унда кўп инъом ва икромлар 
қилаган ҳижратлари ҳақида тафаккур ва 

---

94 
тааммул билан хилватда ибодат этардилар. Ўзларига 
одат қилиб олган кўпгина вирдлари ва зиклари билан 
ибодат этардилар. Хоҳ ҳаёт бўлишсин, хоҳ марҳум, 
солиҳларни зиёрат этиш билан ибодат этардилар. 
Мажлисларига тўлиб тошадиган одамларга ажойиб 
дарсларни бериб ибодат этардилар. Мана шу жиҳатлар 
ва ҳолатларнинг ҳар бирини эслаганим ва аниқлаганим 
қадар тафсилоти билан сўзлаб берсам...