Biologik faol moddalar texnologiyasi

KOLONKALI XROMATOGRAFIYA 
Jarayonni keng masshtablarda olib borish imkonini beradi, shuning uchun sanoat 
miqyosida keng qo‗llaniladi, va uning bir necha turlari farqlanadi.
-
Ion almashinuv xromatografiyasi: kolonka kationli (NH
4
) yoki anionli (SO
4
) zaryadlangan 
guruxlarni tutgan qarama qarshi zaryadlangan ion zarrachalarini tutib qolish hususiyatiga ega 
adsorbent granunlalari bilan to‗ldiriladi. 
Ushbu usul eritmalardan ionlashgan moddalarni ajratib olish, hamda ion tabiatli yot moddalardan 
neytral moddalarni ajratib olishda qo‗laniladi
- «molekulyar elak» usuli, yoki gel xromotografiyasi, moddalarni turli xil molekulyar massali va 
diametrli zarrachalarni ajratib olishga asoslangan. 
-
Affin xromotografiyasi − tashuvchi zarrachalari yuzasiga birikkan ligand va ajratilayotgan 
aralashma komponentlarini o‗rtasida hosil bo‗lgan koplekslarni tutilib qolishiga asoslangan. 
Ustunligi – bir bosqichda murakkab ko‗p komponentli aralashmadan maxsulotni to‗liq tozalab 
olish mumkin. 
Kamchiligi: materiallarning qimmatliligi, kolonkani tozalanayotgan modda bilan tez to‗lib qolishi, 
davriy rejimda ishlashi. 
Xar bir maxsulotni ajratib olingandan so‗ng kolonka regeneratsiyaga uchratiladi. 
Katta mashtabli biotexnologik jarayonlarda affin xromatografiyasidan tashqari maxsulotni tozalab 
olish uchun affinli pretsipitatsiya va affinli bo‗lish qo‗llanaladi. 
Affinli pritsipitatsiyada ligand eruvchi tashuvchi bilan bog‗lanadi va shundan so‗ng ma‘lum ajratib 
olinuvchi birikma bilan o‗zaro ta‘sirlashadi, hosil bo‗lgan kompleks shakillanish darajasiga qarab 
10
Agathos S. N. and Domain A L. 2006.
Dissolved oxygen levels and the in vivo stabilityof gramicidin S 
synthetase. Applied Microbiology and Biotechnology 24:319-322. 

---

42 
cho‗kmaga tushadi. Ba‘zida pretsipitatni cho‗kmaga tushishini tezlashtirish uchun elektrolitlar 
qo‗shiladi. 
Affinli ajratish usuli ikki suvda eruvchi polimerlardan tashkil topgan tizimlarni qo‗llashga 
asoslangan. Ulardan biri spetsifik ligandlarni tutib, ikkinchisi esa aralashma komponentlariga nisbatan 
o‗xshashlikka ega bo‗ladi. Misol sifatida nuklein kislotalarni va oqsillarni ajratishni ko‗rsatish 
mumkin. 
Ligand bilan birikadigan polimer uchun polietilenglikol olinsa, ikkinchi komponent sifatida 
dekstran qo‗llaniladi.