Biologik faol moddalar texnologiyasi

Tayanch iboralar:
Biotexnologiya, biologik faol moddalar, mikroorganizmlar.
 
Mikroorganizmlar
, (mikroblar) – bu mayda, ko‗pincha bir xujayrali tirik organizmlar bo‗lib, 
faqatgina mikroskop ostida ko‗rinadi. 
Biroq mikroorganizmlar bir hujayrali, ko‗p xujayrali va xujayrasiz ham bo‗lishi mumkin. 
Mikroorganizmlarning o‗lchamlari – mkm larda (1/1000 mm) va nanometrlarda – nm (1/1000 
mkm) o‗lchanadi.
Mikroblar golland olimi A. Levenguk tomonidan XVII asr oxirlarida (1632-1723), 200 barobar 
kattalashtiruvchi mikroskop yaratilgandan so‗ng kashf etilgan
34
.
33
Omura S. 2008.
Cerulenin. In: Lowenstein, J. M. (editor), Methods in Enzymology, Vol._72, pp. 520-532. Academic 
Press, New York. 
 

---

100 
Mikroblarni o‗ziga xosliklari:
- tur xilma-xilligi; 
- tuzilishi bilan farqlanishi; 
- xususiyati bilan farqlanishi; 
-turli muxit sharoitlarida yashash xususiyati. 
Mikroblar quyidagi guruxlarga bo‗linadi:
- bakteriyalar; 
- viruslar; 
- faglar; 
- zamburug‗lar; 
-chitqilar. 
Bakteriyalarning alohida guruxlari ham farqlanadi - rikketsiyalar, mikoplazmalar, va alohida 
guruxni sodda tuzilishdigi protozoilar tashkil etadi. 
Bakteriyalar
– ko‗pincha bir xujayrali mikroorganizmlar bo‗lib, kattaligi mikrometrning o‗ndan bir 
qismini tashkil etadi. Masalan mikoplazmalar, bir necha mikrometrni tashkil etib, spiroxettalar esa 
500 mkm ni tashkil etadi. 
Bakteriya hujayrasi xujayra devoriga ega bo‗lib (qobiq), ko‗pincha shilliq bilan qoplangan 
bo‗ladi. Ayrim vaqtlarda shilliq moddasi kapsulani hosil qiladi.
 
Xujayra ichidagi sitoplazma bilan qobiqni xujayra membranasi ajratib turadi. 
Sitoplazma shaffof oqsil massasi hosil qilib, kolloid holatda bo‗ladi. 
Sitoplazmada ribosomalar, DNK molekulalarini tutgan yadro apparati, zaxira ozuka moddalarini 
tutugan (glikogen, yog‗ va b.q.) turli tuzilmalar mavjud. 
Bakteriyalar
Bakteriyalar ikkiga bulinish yuli bilan ko‗payadi. 
Bo‗linish tezligi juda yuqori bo‗lishi mumkin (xar 15-20 dakikada), bunda bakteriyalar soni 
tezda oshib boradi. 
Bakteriyalarning tez kupayishi oziqa mahsulotlarida va ozuka moddalariga boy bo‗lgan boshka 
substratlarda kuzatiladi.