Самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

Сколиоз 
таянч-ҳаракат аппарати касалликларига киради, у умуртқа 
поғонасининг ён томонга қийшайишидир. Касаллик ўз вақтида даволанмаса, 
узоқ йилга чўзилади ва оқибат натижада кўкрак қафаси бўшлиғидаги ҳаётий 
муҳим органларга зарар этади. Бу касалликда кўпинча умуртқа поғонасининг 
шакли бузилади. Сколиознинг оғир-энгил кечиши умуртқа поғонасининг 
қанчалик қийшайганига боғлиқ. 
Қобирғалар учининг бир оз бўртганлиги 10° қийшайиши сколиознинг 
биринчи даражали белгиси қовурғаларда букирлик ҳосил бўлиб қийшайиш бур-
чаги 30° гача бўлса иккинчи даражали, қийшайиш бурчаги 30-50° бўлганда 
сколиознинг учинчи даражаси ва ниҳоят қийшайиш бурчаги 50° дан орца, 
сколиознинг тўртинчи даражаси ривожланган бўлади. ўқувчилар ўқиш 
жараёнида умуртқа поғонасининг жуда зўриқиши сколиозга сабаб бўлади. 
Умумий таълим мактабларида, мактаб интернатларда шифокорлар, биология 
ўқитувчилари ўқувчиларни вақти-вақти билан текшириб туриши, ўқув 
муассасаларида ўқувчиларнинг ўқиши, меҳнат қилиши учун зарур гигиена 
шароити яратиб берилиши шарт. Айниқса боғча, кичик мактаб ёшидаги 
болаларни текшириб, сколиоз бор йўқлигини аниқлаш ва зўрайиб кетмаслиги 
учун чора-тадбирлар кўриш муҳим аҳамиятга эга. 
Нотўғри ўтириш натижасида умуртқа поғонасининг ён томонга эгилиши 
(сколиоз). 

---

142 
Болалар ва ўсмирлар тез ўсиб ривожланадилар. Бу даврда уларнинг 
овқатланишига катта эътибор бериш керак. Болалар овқатида витаминлар, 
айниқса витамин Д, тузлар (айниқса кальций тузлари) етарли бўлмаслиги, оёқ 
суякларини нотўғри шаклланишига сабачи бўлиши мумкин. Бунинг оқибатида 
оёқлар Х симон ёки О симон қийшаяди.
Оёқларнинг Х-симон шаклида оёқнинг тизза қисмлари бир-бирига тегиб 
турганда товонлар бир-биридан узоқлашади. Оёқларнинг О-симон шаклида, 
аксинча товонлар бир-бирига тегиб турганда, тиззалар бир-биридан 
йироқлашган ҳолатда бўлади. 
Яссиоёқлик.
Одам товон-кафтининг пастки қисми таянч-ҳаракатланиш 
тизимининг муҳим қисми ҳисобланади. У тузилиш хусусиятига кўра тананинг 
рессори вазифасини бажаришга мослашган.