B. M. Azizov, I. A. Israilov, J. B. Xudoyqulov

Vegetatsiya
so‗zi - yunoncha ―Wegetitio‖ so‗zidan olingan bo‗lib, 
o‗sish va ko‗karish degan ma‘noni bildiradi. 
Vegetatsiya davri 
deb
-
o‗simlikni unib chiqishdan to pishib 
etilguncha bo‗lgan davrga aytiladi. 
Dispersiya
- ajralish, yoyilish degan ma‘noni bildiradi. Dispersion 
tahlilning mohiyati og‗ishlar (farqlar) kvadrati umumiy yig‗indisi va 
erkinlik darajasi umumiy soniga ko‗ra bo‗laklarga tadqiqot strukturasiga 
mos keluvchi komponentlarga ajratiladi va ta‘sirlarning ahamiyatini 

---

4 
baholash va F – kriteriyasiga ko‗ra o‗rganilayotgan omillarning o‗zoro 
ta‘siri aniqlanadi. 
Korreliyasiya.
Ma‘lum bir faktorni qishloq xo‗jalik ekinlarining 
hosiliga ta‘siri o‗rganilib ular orasidagi borliq yoki qonuniyat aniqlanadi. 
Ushbu bog‗liklik yoki nisbat 
korreliyasiya
deb ataladi. 
Gipoteza
bu - hodisalarni tushuntirishdagi birinchi harakatdir. Ilmiy 
hodisalarni o‗zgarishlari, kelib chiqishi to‗g‗risidagi juda aniq bo‗lmagan 
fikrni 
ishchi gipoteza
deyiladi. Ishchi gipotezalar asosida ish rejasi ishlab 
chiqiladi va olib boriladi. 
Dala tajribasi
deb- bevosita dala sharoitida olib boriladigan tajribaga 
aytiladi. 
Lizimetrik tajriba deb – 
mahsus hajmga ega bo‗lgan, himoyalangan 
chukurchalarda olib boriladigan tajribalarga aytiladi. 
Vegetasion tajribalar
deb - ma‗lum o‗lchamdagi sosudlarda? Yani 
idishlardan olib boriladigan tajribalarga aytiladi. 
O‘zgaruvchanlik.
Dala 
tajribasida 
yonma 
yon 
joylashgan 
delyankalarda o‗simliklavrning hosildorligi , shartli belgilari , hossalari
va h.k bir - biri bilan hatto bir xil muhitda ham og‗ishi o‗zgaruvchanlik 
yoki variatsiyalanish deb yuritiladi.
Kuzatish 
deganda - o‗rganilayotgan omillarni o‗simlikka son va sifat 
jihatdan ta‘sirini kuzatib, qayd etilib borilishiga aytiladi. Kuzatish 
vegetatsiya 
davri 
boshlanishidan 
vegetatsiya 
oxirigacha, 
ayrim 
tadqiqotlarda yil davomida olib boradi.