Faollashtirish omili sifatida

www.pedagoglar.uz
22-son 4 –to’plam fevral 2022 
Sahifa: 45 
«Tangri g'am-tashvishli odamlarga yordam beradiganlarni do'st tutadi» deb 
ta'kidlanadi; uchinchisida «ochlarga ovqat bering, bemorlarni borib ko'ring va 
hojatmandning hojatini chiqaring» deyiladi. Yana birida «bir-biringizga ehson 
qilinglar, chunki ehson muhabbatni oshiradi va dildagi g'amliklarni yo'qotadi», degan 
da'vatlar, hikmatlar olg'a suriladi. Shuni e'tirof etishimiz kerakki, dingina emas, balki 
ilm-fanning birgina o'ziyoq insonni yuksak fazilatli qilishga qodir emas. Buning 
uchun ijtimoiy tuzum, moddiy omil, iqtisodiy zamin, ahloqiy tarbiya, boy ma'naviy 
hayot va hokazolar mavjud bo'lishi kerak. Bunda dinning real qadriyatlari ishtirok 
etishi mumkin. 
 FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR: 
1. Saidboyev T.S. Islam i obshestvo.-M.: Nauka, 1984. 
2. Komilov N. Tasavvuf yoki komil inson. 1-kitob.-T.:Yozuvchi,1996. 
3. Komilov N. Tasavvuf. 2-kitob.-T.: G'ofur G'ulom nomidagi Adabiyot va san'at 
hamda «O'zbekiston» nashriyotlari. 1999. 
4.Mustaqillik izohli lug'at.-T.: Fan, 1998. Najmiddin Kubro (170-172); Sufiylik (202-
204); 
Yassaviy (252-253); qadriyatlar (279-280). 
5. Poklik iymondandir. To‘plam.-T.: 1993. 
6. Qadriyatlar va ijtimoiy taraqqiyot yo'lida.-T.: O'zbekiston, 1997. 

---

www.pedagoglar.uz
22-son 4 –to’plam fevral 2022 
Sahifa: 46 
UZUNLIK OʻLCHOV BIRLIGI 
Toshiyeva Nargiza Ashuraliyevna 
Andijon viloyati Xoʻjaobod tumani X.T.B.taʼsarrufidagi 29-umumtaʼlim 
maktabi boshlangʻich sinf oʻqituvchisi 
 
Annontatsiya: Bolalar uzunlik jismning davomiyligini narsaning o‗lchamlarini 
tasvirlaydigan xossasi ekanini maktabgacha bo‗lgan davrdayoq tassavur qila oladilar. 
Bolalar uzunroq–qisqaroq, keng-tor, baland-past, yo‗g‗on-ingichka, munosabatlarni 
to‗g‗ri aniqlay oladilar. O‗qitishning navbatdagi vazifasi-o‗lchash ishining mohiyatini 
ochib berish, uzunlikning turli o‗lchov birliklarining ahamiyatini ko‗rsatish va 
o‗lchov asboblaridan foydalanishga o‗rganishdan iborat. Tayyorgarlik bosqichining 
birinchi davridayoq o‗qituvchi ―miqdor‖ tushunchasini rivojlantirish imkoniyatiga 
ega. ―Miqdor‖ so‗zining o‗zi ko‗pchilik bolalarga tushunarli emas, chunki bu so‗zni 
ular 
kam 
ishlatadilar. 
O‗qituvchining 
vazifasi 
narsalarning 
hossasi 
taqqoslanayotganda bu taqqoslashni miqdor jihatdan ifoda qilish mumkinligini 
miqdor haqida so‗zlash mumkinligini har doim ko‗rsatib berishdan iborat. 
―Uzun qisqa ‖ mavzusi bo‗yicha dars parchasini keltiramiz. Darsning 
maqsadi. Uzunlik tushunchasini jismning o‗lchamlarini tavsiflaydigan hossasi sifatida 
shakllantirish. Ish narsalarning uzunliklarini ko‗z bilan chamalab va ustiga qo‗yish 
usuli bilan taqqoslashdan boshlanadi. 
Gorizantal tortilgan ipcha eni bir xil, lekin rangi va uzunliklari turlicha bo‗lgan 
tasmalar ilingan.Bolalar qaysi tasma uzunroqlinini, qisqaroqligini, bir xil uzunlikda 
ekanligini ko‗z bilan chamalab aniqlaydilar. O‗qituvchi esa tasmalarni ip bo‗ylab 
surib ularni ustma-ust tushiradi. Bolalarning e‘tiborini quyidagilarga qaratadi: 
tasmalarning bir uchlari ustma-ust tushgan bo‗lsa, endi ularning oxiriga, ya‘ni 
ikkinchi uchiga qaraymiz va qaysi xolda ―Uzunroq‖, ―Qisqaroq‖, ―Bir xil uzunlikda‖ 
deb ayta olishmiz mumkinligini aniqlaymiz. Mustaxkamlash uchun esa frontal amaliy 
ish o‗tkaziladi. Bolalarga uchtadan qog‗oz tasmalar tarqatiladi. (ikkitasi bir xil 

---