Faollashtirish omili sifatida

www.pedagoglar.uz
22-son 4 –to’plam fevral 2022 
Sahifa: 360 
O‘tilgan mavzu yuzasidan test beriladi va uni bajarish uchun 3 daqiqa vaqt beriladi 
hamda javoblar kompyuterda tekshiriladi. Eng ko‘p javob topgan guruh rag‘bat 
kartochkasi oladi. 
III. Yangi mavzu bayoni: 
Chiziqli tenglamalar sistemasini yechishning o‘rniga qo‘yish usuli 
2- masala. Tenglamalar sistemasini yeching: 







.
4
2
,
5
2
y
x
y
x
(3) 
x
va 
y
shunday sonlarki, (3) sistemaning ikkala tengligi ham to'g'ri bo'ladi, ya'ni 
x
va 
y
(3) sistemaning yechimi, deb faraz qilamiz.
2x + y =4
tenglamaning chap 
qismidan 2 
x
ni uning o'ng qismiga olib o'tamiz; yana to'g'ri tenglik hosil qilamiz: 
y = 4-2x.
(4) 
Endi (3) sistemaning birinchi tenglamasini qaraymiz:
x +2y=5.
(5) 
x
va 
y
shunday sonlarki, (5) tenglik to'g'ri bo'ladi degan farazimizni eslaylik. Bu 
tenglikdagi 
y
sonni unga teng bo'lgan 4-2
x
son bilan almashtiramiz, ya'ni (5) dagi 
y
ning o'rniga uning (4) dagi 4-2
x
qiymatini qo'yamiz. U holda 
x
+2(4-2
x
)=5 tenglikni 
hosil qilamiz. Bu tenglikdan topamiz: 
x
+8-4
x
=5, -3
x
=-3, 
x
=1. 
x
=1 ni (4) tenglikka 
qo'yib,
y
=4-2·1=2 ekanini hosil qilamiz. Olib borilgan mulohazalarga yakun 
yasaylik. (3) sistema yechimga ega deb faraz qilib, biz 
x
= 1 va 
y
= 2 ni hosil qildik 
va sistemaning boshqa yechimlari yo'qligini aniqladik. Bu sonlar juftligi (3) 
sistemaning yechimi ekanligiga ishonch hosil qilish qoldi, ya'ni 
x
=1, 
y
=2 bo'lganda 
sistemaning ikkala tenglamasi ham to'g'ri tenglikka aylanishini ko'rsatish qoldi. 
x
va 
y
ning topilgan qiymatlarini (3) sistemaning ikkala tenglamasiga qo'yamiz va 
hisoblashlarni bajaramiz: 









.
4
2
1
2
,
5
2
2
1

---