Faollashtirish omili sifatida

www.pedagoglar.uz
22-son 4 –to’plam fevral 2022 
Sahifa: 218 
 
 
 
 
 
 
 
V.Baholash,xulosalash,Uyga vazifa: 16-betdagi savol va topshiriqlarni og‘zaki, uy
vazifasini yozma ravishda bajarib kelish. 
Darsni yuqoridagidek o‘tib berish tajribada sinalgan bo‘lib o‘quvchilarni fanga
qiziqishiga va mavzuni o‘zlashtirib olishida juda qulay usullar hisoblanadi. 
Foydalanilgan adabiyotlar:Amaldagi yangi 5-sinf darslik, o‘qituvchi kitobi, 
J.Usmonov Informatika 2200 savolga 2200 javob. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
to’plash
uzatish 
saqlash 
Matematika darsida biz avval yozilgan nazorat ishining xatolari
ustida ishladik 
Bugun do’stimning tug’ilgan kuni munosabati bilan unga
telegram orqali tabriknoma yubordim 
Maktabimizda bo’lib o’tgab bayram konsertini men
videokameraga yozib oldim va oila a’zolarimga ulashdim 

---

www.pedagoglar.uz
22-son 4 –to’plam fevral 2022 
Sahifa: 219 
EVOLYUTSION TAʼLIMOT 
Normuminova Oyhol Ziyadullayevna 
Qashqadaryo viloyati Chiroqchi tumani 
8-IDUM biologiya fani óqituvchisi 
Annontatsiya:
Evolyutsiya nazariyasi — tirik organizmlar evolyutsiyasi sabablari, 
harakatlantiruvchi kuchlari, mexanizmlari va umumiy qonuniyatlari toʻgʻrisidagi fan.
Kalit so‘z: butun borliq, 
oʻzgarish, konsepsiya, jarayon, Makroevolyutsiya
 
Evolyutsion taʼlimot biologiyaning nazariy asosi, xususiy biol. fanlaridan olgan 
natijalarni umumlashtiradi. Evolyutsion taʼlimot rivojlanishining mushohidaga 
asoslangan 1-davri qadimiy dunyo faylasuflari Geraklit, Empedokl, Demokrit, 
Lukretsiy va boshqalarning ishlari bilan bogʻliq. Ular birinchi boʻlib butun 
borliqning , jumladan, organizmlarning tarixiy oʻzgarishi toʻgʻrisida fikr bildirishgan. 
Bunday qarashlar 17— 19-asrlar boshlarida yashagan transformizm tarafdorlari 
R.Guk, E.Darvin, D.Didro, J.Byuffon, E.Joffrua SentIler, I.V.Gyote va K.F.Rulye 
ishlarida yanada rivojlantirildi. Transformistlar yagona sistemaga ega boʻlgan 
taʼlimot yarata olmagan boʻlsalarda, Evolyutsion taʼlimot oʻrganadigan asosiy 
muammolarni koʻrsatib berishdi.
Bu muammolar organizmlar tuzilishi va xilmaxilligi, turlar oʻrtasidagi 
oʻxshashlik va tafovutlar, tiriklikning progressiv evolyutsiyasi bilan bir qatorda turli 
tuzilish darajasiga ega boʻlgan organizmlarning yashab kelayotganligi; ayrim turlar 
va guruxdarning qirilib ketishi sabablarini aniqlashdan iborat. Bu muammolarning 
tushunib olinishi va ilm-fanning rivojlanishi Evolyutsion taʼlimotning yangi tarixiy 
davri — evolyutsiyaning dastlabki konsepsiyalari shakllanishiga zamin tayyorladi. 
Bu konsepsiyaning birinchisini J.ʼ.Lamark yaratdi (1809). Keyinchalik lamarkizm 
deb atalgan konsepsiyada ham progressiv rivojlanish va moslanuvchanlikka 
organizmlarning oldindan belgilab berilgan xususiyati sifatida teleologik va metafizik 
nuqtai nazardan qaraladi. Ch.Darvin yaratgan evolyutsiya nazariyasi (1859) 
Evolyutsion taʼlimot uchun ilmiy zamin boʻldi. Darvin organizmlar evolyutsiyasining 
harakatlantiruvchi kuchlari — yashash uchun kurash va undan kelib chiqadigan tabiiy 

---