Hayot faoliyati

Kuchli ta’sir etuvchi zaharli moddalar tarqalganda aholi 

---

107 
harakati 
Simob to‘kilgandagi harakat 
SIMOB (Hg) 
– suyuq kumishsimon metall, barcha suyuqliklardan 
og‘ir. Zichligi – 13,52g/sm
3
. Erish temperaturasi 
– 
30°C. Qaynash temperaturasi - +357°C. Tibbiy amaliyotda, 
ishlab chiqarishda, o‘lchov asboblarida (termometr, barometr, 
manometr) ishlatiladi. 
Simob hayot uchun xavfli. Bug‘lanish maydoni kattalangani 
sari hafv ham o‘sadi (ishqalanish, tomchilarga maydalanishi). 
Simob to‘kilganligi aniqlanishi bilan: 
1. Zudlik bilan xabar berish : 
a) DSENM- 
SES boshlig‘i, shahar (tuman) sanitar 
shifokoriga; 
b) Favqulodda vaziyatlar boshqarmasi boshlig‘iga; 
v) Sog‘liqni saqlash tashkilotlariga; 
g) Shahar (tuman) militsiyasiga. 
2. Darhol xonani tark etish. Shamollatirish uchun eshik va 
oynalarni ochish. 
Zaharlanganlarga tibbiy yordam ko‘rsatish 
(oshqozonni yuvish). To‘kilgan simobni yig‘ib olish. Tomchilarini 
mis plastinkasi bilan olib tashlash. Simob to‘kilgan 
joyni 20%li xlorli temir aralashmasi bilan arting. 
Tozalash ishlarni «G» markali yutuvchi
–filtrovchi (GP-5, 
GP-7) gazga qarshi niqobida yoki (RU-60M, RPG-67) 
respiratorlarida 
olib boring. 
Xlor to‘kilishi bilan bog‘liq avariyalardagi harakatlar 
Xlor 
– o‘ziga xos o‘tkir hidli sarg‘ish-yashil tusdagi gaz. 
Havodan taxminan 2,5 marta og‘ir. Shuning uchun past joylarda 
to‘planadi, atmosferaning yeryuzi qatlamida harakat 
qiladi, yerto‘la, tonellarga oqib kiradi. 
Suvda kam eruvchan. Kuchli yemiruvchi. Atmosferaga 
chiqqanda tutaydi, suv havzalarini zaharlaydi. 
Bug‘lari ko‘z, havo yo‘llari, teri, so‘lak pardasiga kuchli 
qaqshatuvchi ta’sir etadi. Teriga tegsa kuydiradi. 
117 
Organizmga ta’sir qilganda keskin ko‘krak og‘rig‘i, quruq 
yo‘tal, qayt qilish, muvozanat yo‘qolishi, nafas siqilishi, ko‘z 
achishi, yoshlanishi kabi holatlar kuzatiladi. 
Uzoq muddat nafas 
olganda o‘limga olib kelishi mumkin. 

---

108