Hayot faoliyati

Selning yana bir xususiyati shundan iboratki, 
kuchli yomg‘ir 
yoki jala natijasida paydo bo‘lgan sel yer usti qismidagi tuproqni 
yuvib ketishi, ya’ni yer yereoziyasiga yoki uning yemirilishiga 
olib kelishi mumkin. Chunki, maml
akatimizning tog‘ etagi adir 
zonalari asosan osongina yuvilib ketadigan tuproqlardan tashkil 
topgan aylanma nishabliklarga ega. Mana shu nishabliklarda 
jala-
yomg‘irlar yig‘ilib, o‘zining yuqori zichligi va qovushqoqligi 
bilan suv oqimidan farqlanib turuvchi loy-suv suspenziyasidan 
(suvdagi jinslar aralashmasidan) iborat katta-kichik oqimlar 
hosil bo‘ladi. 
1987-
yilning bahor oyi boshlaridan oxirigacha yog‘ingarchilik 
bilan o‘tdi. Masalan, gidrometereologiya va atrof-muhitni 
nazorat qilish respublika boshqarm
asi bergan ma’lumotlarga 
qaraganda, 1987-
yilning aprel oyidan yog‘ingarchilik me’yorga 
nisbatan Toshkentda 200%, Angrenda, 250 %ni tashkil qildi. 
Ayrim tog‘li tumanlarda bu ko‘rsatkich 350 %gacha yetdi. 
Yog‘ingarchilikning bu xilda ko‘p bo‘lishi, albatta dalalarimiz, 
qir-
adirlarimizda o‘t-o‘lanlarning serob bo‘lishini ta’minladi. 
G‘alla ekinlari yaxshi rivojlandi, ertangi ekinlar tez bo‘y 

---

75 
cho‘zdi. 
Ammo yog‘ingarchilikning bu qadar ko‘p bo‘lishi ba’zi 
tumanlar va qishloqlarda ancha tashvish keltirdi. Xalq xo
‘jaligiga 
katta iqtisodiy ziyon yetkazdi. 
83 
Suv toshqini seldan o‘z xarakteri bilan farqlanadi. U suv 
o‘zanlarida suvning ko‘payishi, uning hajmini ortishi bilan 
bog‘liq holat hisoblanadi. Shu bois u uzoq vaqtgacha davom 
etishi katta zararlar keltiradi. 
Gidrologlar barcha suv toshish hollarini to‘rtga bo‘ladilar: 
Past 
– 
tekislik daryolarida 5-10-yilda bir marta kuzatiladi. 
Ba’zi oldindan tayyorgarlik tadbirlari ko‘rilganda ular uncha 
zarar yetkazmaydi.