Hayot faoliyati

. 
Kesilgan, shilinib ketgan va kichik jarohatlar. 
Infeksiya tushishini oldini olishda hamda jarohatning tezroq 
tuzalishiga yordam berishda eng avvalo tozalikka e’tibor berish 
kerak. 
Jarohatni davolash uchun. . . 
Birinchidan qo‘lingizni yaxshilab sovunlab yuving. So‘ng 
jarohat atrofini qaynatib sovutilgan suv bilan sovunlab yuving. 
Endi esa jarohatning o‘zini qaynatib sovutilgan suv bilan yuving 
(agar jarohat ifloslangan bo‘lsa sovunlab yuving. Sovun 
tozalaydi, ammo go‘shtni (muskulni) shikaslashi mumkin). 
Jarohatni tozalayotganingizda barcha iflos narsalarni olib 
tashlag
aningizga e’tibor bering. Shilinib ketgan teri ustini ham 

---

70 
tozalang. Kir zarralarini olib tashlash uchun toza qisqich 
(pinset), toza latta yoki bint ishlatishingiz mumkin, ular 
sterillangan bo‘lishi uchun avval ularni qaynatib oling. 
Agar iloji bo‘lsa jarohat ustiga shpris yoki rezinali balloncha 
orqali suv soching. Jarohat ichida qolgan har qanday kir zarrasi 
infeksiya sababchisi bo‘lishi mumkin. Jarohat tozalangandan 
so‘ng ustini toza bint yoki latta bilan bog‘lab qo‘ying. U 
jarohatning tuzalishiga yordam 
berishi, havoni o‘tkazadigan 
77 
darajada yengil bo‘lishi kerak. Latta yoki bintni har kuni 
almashtirib turing va infeksiya belgilari paydo bo‘lmaganligiga 
e’tibor bering 
Jarohatga hech qachon hayvonlar yoki odamlar siydigi yoki 
oq qand upasi, qora kuya qo‘ymang. Ular qoqshol kabi xavfli 
infeksiyalar sababchisi bo‘lishi mumkin. Jarohatning o‘ziga hech 
qachon yod eritmasi yoki brilliant ko‘ki surtmang, bu go‘shtni 
shikastlaydi va tuzalishini sekinlashtiradi. 
Uzoq ezilish holati 
Uzoq ezilish holati (Krash sind
romi) ko‘plab yumshoq 
to‘qimalarning uzoq vaqt yopiq shikastlanishi natijasida kelib 
chiqadi. Uning umumiy va mahalliy belgilari mavjud. 
Umumiy belgilar: shok, o‘tkir buyrak yetishmovchiligi 
asosiy belgilar hisoblanadi va kasallik oqibatini aniqlaydi. 
Uzoq ezilish holati yer qimirlashi paytida uchraydi. 
Ba’zan bitta oyoq yoki qo‘l bosilib qolishi mumkin. 
Qutqarib olingandan so‘ng qo‘l yoki oyoq oqargan, sog‘iga 
nisbatan sovuqroq, barmoq uchlari ko‘kargan bo‘ladi. Suyaklar 
ko‘pincha zararlanmaydi. Tomir urishi bilinmaydi. Bir necha 
kun ichida ezilgan qo‘l va oyoqlar shishib, ikki uch barobar 
kattalashib ketadi. 
Armanistondagi zilzila paytida kuzatilgan uzoq ezilish holatlari 
odatdagi ana shunday hollardan farq qilmaydi. Birinchi 
kunlardayoq jabr ko‘rganlarda ezilgan to‘qimalar va zararli 
mahsulotlar qonga so‘rilishi natijasida organizmning jarohatdan 
keyingi zaharlanish belgilari yuzaga keldi. 
Kasallikning ikkinchi davrida ham bemor darmoni qurib, 
qusadi, og‘ir hollarda 3-7 kunga kelib hushidan ketadi. Og‘ir 
zaharlanish oqibatida kelib chiqadigan yurak yetishmovchiligidan 
o‘lim sodir bo‘ladi. Yumshoq to‘qimalarning ezilish darajasi 

---

71 
va qancha vaqt og‘irlik ostida bo‘lganiga qarab kasallikning 
yengil, o‘rtacha og‘irlikdagi, og‘ir va o‘ta og‘ir uzoq ezilish 
turlari farqlanadi.