O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT
TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI
RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT
AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
MAKROIQTISODIYOT
fanidan
Mustaqil ish
MAVZU:
IS-LM modelida byudjet-soliq siyosating tahlili.
Bajardi: Safarov Fayruz
Tekshirdi: Xasanova Nigora
TOSHKENT – 2021
- 3 -
Kirish
IS-LM modeli (yoki Xiks modeli) - bu umumiy talab funksiyasini
belgilaydigan iqtisodiy omillarni aniqlashga
imkon beradigan tovar-pul
muvozanat modeli. Model bozorning foiz stavkasi va daromadining
kombinatsiyalarini topishga imkon beradi, bunda tovar va pul bozorlarida
bir vaqtning o'zida muvozanat o'rnatiladi. 1949 yilda A. Xansenning "Pul
nazariyasi va soliq siyosati" kitobi nashr etilgandan so'ng
keng tarqaldi,
keyin u Xiks-Xansen modeli deb ham nomlandi.Iqtisodchilar har doim
iqtisodiyotni ishsizlik va inflyatsiyainqirozisiz yoki makroiqtisodiy
muvozanatsiz ideal holatga yaqinlashishiga imkon beradigan modellarni
izlashadi.Iqtisodiy o'sishning
asosini sarmoyalar, ya'ni iqtisodiyotga
sarmoyalar tashkil etadi. Ammo vaqti-vaqti bilan ishsizlik, turmush
darajasining pasayishi va inflyatsiya kabi salbiy hodisalar mavjud. IS-LM
modeli makroiqtisodiy muvozanatni saqlash uchun turli omillar ta'sirida
o'zgaruvchan iqtisodiy muhitda qanday choralar ko'rish
zarurligini
ko'rsatadi. IS-LM modelida (investitsiyalar - jamg'arma, likvidlilik
afzalligi - pul) tovar va pul bozorlari yagona makroiqtisodiy tizimning
tarmoqlari
sifatida
namoyon
bo'ladi.
Ushbu
mavzuning
dolzarbligishubhasizdir, chunki har bir hukumat va milliy banklar doimo
qandaydir moliyaviy va pul-kredit siyosatini olib boradilar.
Haqiqiy savol,
ularning harakatlari konstruktiv bo'ladimi yoki ongsiz va izchil bo'ladimi.
O'zgarishlarning chuqurligi, milliy iqtisodiyot uchun keng oqibatlar
iqtisodchilar uchun turli xil vositalarni mamlakat iqtisodiyotiga tatbiq etish
samaradorligini o'rganish va tahlil qilish uchun hayotiy ahamiyatga ega.
Ushbu yo'lda muvaffaqiyat ko'p jihatdan ushbu siyosat mexanizmiga
bog’liq. Iqtisodiy adabiyotlarda moliyaviy
va pul-kredit siyosatining
mazmuni va maqsadga muvofiqligi to'g'risida turli xil fikrlarni topishingiz
mumkin. Bugungi kunga qadar mamlakatda makroiqtisodiy muvozanatga
ta'sir qilish mexanizmi va soliq-byudjet siyosati samaradorligi IS-LM
modeli doirasida to'liq ko'rib chiqilmoqda.Shunday qilib,
ushbu kurs
ishining maqsadi IS-LM modelida byudjet-soliq va pul-kredit siyosatini
o'rganishdir.
Belgilangan maqsadga muvofiq, ushbu ishning vazifalari quyidagilardan
iborat: 1) IS-LM modelida soliq-byudjet
va pul-kredit siyosati
samaradorligini tahlil qilish 2) Hozirgi davrda O’zbekiston Respublikasida
soliq-byudjet
va
pul-kredit
siyosatining
xususiyatlariBelgilangan
vazifalarga erishish uchun mahalliy va xorijiy mualliflarning asarlari
ishlatilgan.