Ўзбекистон республикаси вазирлар махкамаси ўзбекистон Олий ва Ўрта маҳсус таълим вазирлиги Ўзбекистон ҳАЛҚаро ислом академияси

 
I.
 
ИНТЕЛЛЕКТУАЛ ТИЗИМЛАР ҲАҚИДА УМУМИЙ 
МАЪЛУМОТ. 
 
1.1.
 
Асосий терминлар ва тушунчалар. 
“Интеллект” (intelligence)
термини лотинчадан (intellectus) сўзидан 
келиб чиқиб – ақл, идрок, фикр, мулоҳаза яъни инсоннинг фикрлаш қобилияти 
маъносини англатади. 
Интеллект
– инсон миясининг интелектуал масаларни ечиш 
қобилиятига айтилади. Ушбу жараён асосан тажриба асосида маълумотларни 
қабул қилиб, эслаб қолиш ва мақсадли билимларни ўзгартириш, ҳамда ҳар хил 
шароитларда мослаштиришга асосланган бўлади. 
Юқоридаги таърифда келтирилган 
“билим”
сўзи инсоннинг фақат 
сезиш органлари орқали олинадиган маълумотлар эмас, балки бизниқамраб 
олган табиятдаги барча объектлар бир – бири билан боғлиқлиги ҳисобланади. 
Ҳар бир инсон турган жойининг атрофидаги барча кўзга кўринган ва 
эшитаётган маълумотларни миясида сақлайди. Шунинг учун 
билим 
– бу 

---

8 
амалиётда текширилган ва мантиқий аниқланган ҳақиқат фикр натижаси 
ҳисобланади. Асосан, билим инсондаги тушунча, фикрлаш ва назария 
ҳисобланади, ҳамда ҳаёт жараёнида ўрганиш натижасида ривожланиб боради. 
Сунъий интеллект
(artificial intelligence) эса – бу автоматик 
тизимларнинг ўзига инсон интеллектининг алоҳида функцияларини 
бажараолиш қобилиятига айтилади. Масалан, олдин олинган тажриба асосида 
танлаб ва ташқи таъсирларни таҳлил этиб оптималь саволга жавоб қабул 
қилиш ҳисобланади. 
Юқорида келтирилганларни амалга ошириш учун ва интеллектуал 
масала оддий масалалардан фарқини билиш учун албатта “алгоритм” 
терминидан фойдаланилади. 
Алгоритм
– бу ҳар қандай масалани ечиш учун аниқ кетма – кетлик 
йўлини аниқлаб ва кўрсатиб берувчи қоида ҳисобланади.