Ўзбекистон республикаси вазирлар махкамаси ўзбекистон Олий ва Ўрта маҳсус таълим вазирлиги Ўзбекистон ҳАЛҚаро ислом академияси

Билим Эксперт 
мухандиси
1-
 
Расм. ИИТ архитектураси.
 
МО 
Табиий тил интерфейс 
тизими 
Билимлар базаси 
Экспе
рт 
билим 
Фунда
ментал 
билим 
Билим 
олиш 
тизими 
Билимни 
интерпретацияла
ш тизими 
(Машина орқали 
чиқариш тизими) 
Жавобни 
тушунтириб 
берадиган тизим 

---

12 
МО – 
маълумотлар омборида объектга таалуқли форматланган 
маълумотлар, яъни конкрет фактлар ва ўзгармас константалар сақланади. 
ИИТ
ларда маълумотларни сақлаш учун реляцион ёки объектга 
йўналтирилган маълумотлар омбори ишлатилади. 
Билимни интерпретация тизими 
яъни машина орқали чиқариш 
тизими асосан натижа олиш учун керакли даражада билимни қўллаш 
ҳисобланади. 
Билимни
 
олиш тизими 
экспертни ва билим мухандисининг 
таклифлари асосида билим базасини (омборини) тўлғазиб боради ва ўрганади. 
Табиий тил интерфейс тизими (ТТИТ) 
фойдаланувчининг сўровини 
ва масала жавобини табиий тилда бериш механизми ҳисобланади. 
Жавобини тушунтириб берадиган тизим билимни интерпретация 
тизимидан келаётган маълумотларни протоколлаштириб, фойдаланувчига 
мантиқий асосда ҳулосалар чиқариб беради.
 
1.5.
 
Сунъий интеллект 
Суньий интеллектни яратиш тўғрисидаги назарий назарий изланишлар 
XIII асрда яшаган испан файласуфи, математики ва шоир бўлган Раймонд 
Луллий ҳар хил масалаларни ечадиган механик машина яратишга харакат 
қилган. 
XVIII асрда яшаган Лейбниц ва Декарт бир – биридан алоҳида универсал 
тил таклиф этишган. Лекин, асосан сунъий интеллект илмининг йўналиши 
сифатида расмий келиб чиқиши XX асрнинг 40 йилларига тўғри келади, яъни 
ЭҲМ яратила бошлагандан сўнг. Шу пайтда Норберт Винер кибернетика 
фанига асос солади. 
1969 йилда Вашингтоннинг Дартсмут колледжида сунъий интеллект 
бўйича 1- Халқаро бирлашган конференция бўлиб ўтади ва “сунъий 
интеллект” термини қонунлаштирилади. 
Сунъий интеллектнинг асосий йўналишлари: 
-