O zbek isto n respublikasi sog liqni saqlash

Urug‘ olib ketuvchi nay
U rug‘ olib ketuvchi nay 
(ductus deferens) 
juft naysimon a’zo 
bo‘lib, u moyak ortig'i nayining bevosita davomidir. Uning uzunligi 
40 - 45 sm, kengligi 2,5 - 3 mm va nay b o ‘shlig‘ining kengligi
0,5 mm. U rug‘ olib ketuvchi nayda to‘rt: yorg‘oq, tizimcha, chov 
va chanoq qismlari tafovut qilinadi. Uning yorg‘oq qismi 
(pars
scrotalis) 
moyakning orqasida, tizimcha qismi 
(pars funicularis)
urug‘ tizimchasi tarkibida joylashgan. Chov qismi 
(pars inguinalis)
chov kanalining chuqur teshigidan chiqqandan so‘ng, kichik chanoq 
devori bo‘ylab pastga tushadi va chanoq qismini 
(pars pelvica)
hosil qiladi. Chanoq qismi kichik chanoq b o ‘shlig‘ida kengayib, 
duksimon urug‘ olib ketuvchi nay kengaymasini 
(ampulla ductus
defferentis) 
hosil qilib tugaydi (213-rasm).
Kengaymaning uzunligi 3 - 4 sm, kengligi 1 sm bo ‘ladi. Uning 
pastki uchi torayib urug‘ bezining chiqaruv nayi bilan qo‘shiladi.
34

---

U rug‘ olib ketuvchi nayning devori qalin bo ‘lib, uch qavatdan 
iborat. Ichki shilliq qavat 
(tunica mucosa) 
3 - 5 bo ‘ylama burmalar 
hosil qiladi. 
0
‘rta mushakli qavat 
(tunica muscularis) 
uch: ichki va 
tashqi b o ‘ylama, o ‘rta halqasimon qavatdan iborat.
Mushakli qavatning yaxshi rivojlanganligi uchun nay bo‘shash- 
maydi va urug‘ tizimchasi tarkibida oson aniqlanadi. 
Tashqi 
biriktiruvchi to ‘qimali parda 
(tunica adventitia) 
nayni o ‘ragan 
biriktiruvchi to‘qimaga o ‘tib ketadi.
Yangi tug‘ilgan o ‘g ‘il bolaning urug‘ olib ketuvchi nayi ingichka 
bo‘lib (212-rasm), diametri 0,62 mm. Nay bo ‘shlig‘i yulduz shaklida 
bo‘lib, kengligi 0,15 mm ga teng. Uning qavatlari yaxshi bilinsa- 
da, to‘qimalari yaxshi takomillashmagan. Shilliq qavatida elastik 
tolalar yo‘q. Mushak qavati bo ‘ylama va halqasimon yo ‘nalishga 
ega tolalardan iborat.
212-rasm. Yangi tug‘ilgan o‘g‘il