O zbek isto n respublikasi sog liqni saqlash

(uretra feminina) 
siydikni 
qovuqdantashqarigachiqaruvchi elastik naycha (2 14-rasmgaqarang). 
Ayollarda у erkaklarga nisbatan qisqa va keng. Uning uzunligi 2,5 
- 3,5 sm, kengligi 8 - 1 2 mm bo ‘lgan biroz bukilgan nay shaklida 
bo ‘ladi. Uning ichki teshigi qovuq devoridan boshlanadi va siydik- 
tanosil diafragmasidan o ‘tib,__qin dahliziga uretraning tashqi teshigi 
bilan ochiladi. Teshik yumaloq shaklga ega va chetlari bolishsimon 
b o ‘rtma bilan chegaralangan. Ayollarning siydik chiqarish nayi 
qinning oldingi devoriga birikib ketgan va unga parallel joylashgan 
b o ‘ladi.
Ayollar siydik chiqarish nayi devori shilliq va mushak qavatlardan 
iborat. Shilliq qavatda 
(tunica mucosa) 
b o ‘ylama burmalar va bezlar 
bor. Mushak qavati 
(tunica muscularis) 
ichki bo ‘ylam a va tashqi 
halqasimon qavatdan iborat. Ayollar siydik chiqarish nayi siydik- 
tanosil to ‘siqdan o‘tgan joyda siydik chiqarish nayining ixtiyoriy 
sfinkterini hosil qiluvchi mushak tolalari bilan o ‘ralgan bo ‘ladi.
Yangi tug‘ilgan qiz bolaning siydik chiqarish nayi uzunligi 2,3-3 
sm. U nisbatan keng va pastki qismi bukilgan b o ‘ladi. Uning mushak 
qavati va tashqi sfinkteri 12-13 yoshlarda takomillashadi.
26

---

Jinsiy a ’zolar tizimi
Jinsiy a ’zolar 
(organa genitalia) 
jinsni belgilovchi erkak va 
ayollaming ichki va tashqi jinsiy a ’zolaridan iborat.
Jinsiy a’zolarning taraqqiyoti
Pushtda dastlab farqsiz ichki va tashqi jinsiy a ’zolar paydo bo ‘lib, 
keyinchalik ular erkaklar yoki ayollar jinsiy a ’zolariga aylanadi. 
Jinsiy bezlar homilaning rivojlanish davrining 4-haftasida birlamchi 
buyrakning ichki tomonida joylashgan pusht epiteliyidan paydo 
bo‘ladi. 5-haftada birlamchi buyraklar va mezonefral nay yonida 
paramezonefral nay hosil b o ‘lib, siydik tanosil b o ‘shliqqa ochiladi.
Homila taraqqiyotining 7-haftasida rivojlanayotgan jinsiy bezlar 
moyakka yoki tuxumdonga aylana boshlaydi. Moyak hosil bo ‘lsa, 
mezonefral nay erkaklar jinsiy bezining chiqaruv naylariga aylanadi, 
paramezonefral nay esa yo‘qolib ketadi. Tuxumdon hosil bo ‘lsa, 
paramezonefral naydan bachadon nayi, bachadon va qinning yuqori 
qismi hosil bo ‘ladi. Mezonefral nay esa qoldiq a ’zolarga aylanadi.
Taraqqiyotning 7-oyida rivojlanayotgan erkaklar jinsiy bezini 
o‘ragan biriktiruvchi to ‘qimadan oqliq parda hosil bo ‘ladi. Moyak 
hosil b o‘lganida birlamchi buyrak nayidan moyakning olib ketuvchi 
naychalari, mezonefral nayning yuqori uchidan moyak ortig‘i nayi