Maxsus qism iqtisodiyot sohasidagi jinoyatlar. Ekologiya sohasidagi jinoyatlar

Sun’iy qimmatbaho tosh 
— bu birorta 
qimmatbaho toshga yaqin, unga o‘xshaydigan minerallardan inson ishlov 
berishi natijasida («o‘stirilgan», «eritmadan tortib olingan» yoki boshqa 
usulda) yaratilgan toshdir. Bunday toshlar sifat jihatdan haqiqiy toshdan 
ham chiroyli ko‘rinib, juda ko‘p miqdorda ishlab chiqariladi. 
Obyektiv 
tomondan 
jinoyat shunday harakatlar uchun ma’muriy jazo 
qo‘llanilganidan keyin fuqarolarning qonunga xilof ravishda ancha 
miqdorda valuta qimmatliklarini olishi yoki o‘tkazishida ifodalanadi. 
NOTA BENE ! 
Qonunga xilof ravishda 
olish 
deganda, valuta qimmatliklarini banklarni 
chetlab (masalan, chet el valutasini chayqov bozoridan) sotib olishni 
tushunish lozim. Bunday qimmatliklarni vaqtinchalik saqlash, sovg‘a 
qilish yoki boshqa beg‘araz usullar orqali valuta qimmatliklarini olish 
(masalan, meros olish natijasida) mazkur modda mazmunini tashkil 
qilmaydi. 
Agar aybdor valuta qimmatliklarini tovlamachilik, talonchilik, 
o‘zlashtirish yoki rastrata, firibgarlik, o‘g‘irlik, aldash yoki ishonchni 
suiiste’mol qilish yo‘li bilan, pora olish, pora olib berishda vositachilik 
qilish, pora evaziga og‘dirish, qimmatbaho valuta bilan rag‘batlantirishdan 
qo‘lga kiritgan bo‘lsa, tergov va sud organlari ularning xatti-harakatlarini 
Jinoyat kodeksining ana shunday jinoyatlar uchun javobgarlikni ko‘zda 
tutuvchi moddasi bo‘yicha kvalifikatsiya qilishi lozim va JK 177-moddasi 
bo‘yicha qo‘shimcha kvalifikatsiya qilish talab etilmaydi. 
108 

---

NOTA BENE ! 
Qonunga xilof ravishda 
o‘tkazish 
deganda, valuta qimmatliklarini bank 
muassasalaridan chetda sotish yoki almashtirishni tushunish kerak. 
Valuta qimmatliklarini sotish, almashtirish, u orqali xizmatlar uchun haq 
to‘lash, mehnat shartnomasi bo‘yicha haq to‘lash ham o‘tkazish sifatida 
kvalifikatsiya qilinishi lozim. Valuta qimmatliklari bilan bog‘liq boshqa 
bitimlar (meros qoldirish, omonat saqlash, qarzga, qarz o‘rniga berish)