1 A. X. O‘roqov

B1-qor va muzdan tozalangan yo‘l yuzasi, m ; B-yo‘lning kengligi; hp-yo‘l 
yuzasida bo‘sh yoki siqilgan qor qatlamining qalinligi; h0-yo‘l tomonidagi qor 
qatlamining qalinligi; V3-ifloslanish chizig’ining kengligi 
Yo‘l harakati xizmati asosiy ko‘rsatkichlari (4.2-rasm) bo‘lgan yo‘llarning 
qish tarkibining yuqori darajasini ta’minlashi kerak :yo‘lning qor va muz 
yuzasidan toza kengligi; qor yoki qor bo‘roni boshlanishidan qor tozalash 
boshlanishigacha va qor ko‘chkisi va qor ko‘chkisi yo‘llari orasidagi tanaffuslarga 
qadar to‘plangan yo‘l yuzasida bo‘sh qor qatlamining qalinligi; yo‘l va yo‘llardagi 
siqilgan qor qatlamining qalinligi( qor). 
Yo‘llarning harakatga ta’siri soddalashtirilgan shaklda shakllanadigan 
harakatning asosiy shartlarini tahlil qilishdan tuzilishi mumkin. 
bu erda m-massa koeffitsienti, m = 0,5...0,65;
( — koeffistient sstepleniya; 
f
— 
koeffistient soprotivleniya kacheniyu; 
i
— prodolnыy uklon, %
o 
Agar biz m = 0,5 koeffitsientini qabul qilsak, harakatning asosiy sharti 
quyidagi shaklda shakllantirilishi mumkin: yo‘l bo‘ylab avtomobil harakati faqat 
debriyaj koeffitsienti 2 marta yo‘l qarshiligining koeffitsientlaridan va 

---

83 
uzunlamasına yamoqdan iborat bo‘lgan yo‘l qarshiligi summasidan yuqori 
bo‘lganda amalga oshirilishi mumkin.
Qor 
qatlamining 
qalinligi, 
uning 
fizik-mexanik 
xususiyatlari, 
avtomobillarning harakatchanligi va tarkibi va yo‘llarni saqlash darajasiga bog’liq 
bo‘lgan siqilgan qorning tekisligi qorning tezligi va xavfsizligiga katta ta’sir 
ko‘rsatadi. Qor bilan qoplangan sirt tekisligi qor qoplamining qalinligi va uning 
hizalanmasının chuqurligiga qarab keng farq qiladi. Har qanday holatda, qor 
qatlamining qalinligi tekislik sharoitida 120 mm dan oshmasligi kerak. Qor-muz 
konlarini shakllantirish manbalari va yo‘llarni qishki saqlash bo‘yicha tadbirlar 
tizimi. 
Yomg’ir qor (qor yog’ishi) - bulutlardan qor yog’ishi va shamol bilan 
harakatlanmasdan. Shamol tezligida 3 m/s gacha bo‘lgan qor yog’ishi kuzatiladi. 
qor qatlamining qalinligi bir qorga tushadi, ko‘pincha 1... 5 sm, ba’zan bir qorda 6 
qalinligi qatlami hosil bo‘ladi... 15 sm, kamdan - kam hollarda - 16... 35 sm, tog’li 
hududlarda - 1 m ga qadar, yangi tushgan quruq, bo‘sh qor 0,07 zichligiga ega... 
0,12 g / sm3; agar nam yoki nam qor tushsa, uning zichligi 0,2 ga etishi 
mumkin...0,25 g / sm3. 
Qor bo‘roni-shamolda qor yog’ishi, qor balandligi 100 m balandlikda havo 
qatlamiga o‘tkazilganda, qor bo‘roni-bulutlardan qor tushmasdan ilgari tushgan qor 
zarralarini uzatish, qor zarralarini 30 santimetrga va aslida qor bo‘roni darajasiga 
ko‘tarish orqali qor zarralarini ko‘chirish, qor zarralari 10 m balandlikda 
ko‘tarilganda. umumiy yoki er — xotin, qor bo‘roni-bulutlardan tushgan qor va 
qorning zarralari bir vaqtning o‘zida Bu yo‘llarning qishki saqlanishi uchun eng 
noqulay sharoitdir. 
Qor ko‘chkisi deb ataladigan qor bo‘roni konlari katta qalinlik va zichlikka 
ega. Nolinchi belgilar va kichik höyük bo‘lgan joylarda, panik konlarining qalinligi 
0,6... 1 M. kichik chuqurliklar to‘liq kiritiladi va chuqur chuqur chuqurliklarda 
cho‘kindilarning qalinligi 6 m ga etishi mumkin...0,35 g / sm3. Qishki silliqlik 
yo‘llarda muz, muz va qor shaklida hosil bo‘ladi. Qishki yo‘llarni saqlash bo‘yicha 
tadbirlar tizimi. Qishki yo‘llarni saqlash bo‘yicha barcha tadbirlar tizimi, bir 

---

84 
tomondan, avtomobillarning harakatlanishi uchun eng yaxshi sharoitlarni 
ta’minlaydigan tarzda qurilishi kerak, ikkinchidan, qish tarkibini maksimal 
darajada engillashtirish, tezlashtirish va arzonlashtirish. Ushbu vazifani bajarish 
uchun qishki parvarish bo‘yicha tadbirlar o‘tkaziladi: 
* yo‘lda qor va muz qatlamlarining shakllanishini oldini olish yoki imkon qadar 
zaiflashtirishga qaratilgan profilaktik chora-tadbirlar; bunday tadbirlar orasida 
qorning kamayishi-yo‘llarning visibility, kimyoviy piyodalarga chidamli reagentlar 
bilan qoplamalarni profilaktik davolash va boshqalar kiradi.; 
* qo‘shni hududdan keladigan qor va muz yo‘llariga kirishni taqiqlovchi himoya 
vositalari; ular qor ko‘chkisi, qor ko‘chkisi, muz muzidan himoya qilishni o‘z 
ichiga oladi. Qorlarni himoya qilish sifatining asosiy mezoni yo‘llarda qor 
yog’adigan qor qatlamlarini to‘liq chiqarib tashlash deb hisoblanishi kerak, shunda 
qor qor tozalash patrullari uchun faqat qor yog’ishi paytida qorni olib tashlash 
mumkin; 
• allaqachon paydo qor va muz konlarini (masalan, qor va muz yo‘l tozalash) olib 
tashlash, shuningdek, avtomobillar harakati o‘z ta’sirini kamaytirish uchun (yo‘l 
bilan shina, ogohlik omil oshirish materiallar bilan yo‘l muz sirtini davolash).