1 sintaksis (SO’z birikmasi)

So‘z birikmasi 
Turg‘un bog‘lanma (ibora) 
Yosh bolalar ko‘pincha 
barmog‘ini 
tishlab
, hatto so‘rib yurishadi. 
Jasur bu ishlardan naf chiqara olmay 
barmog‘ini tishlab
 qoldi. 
Yigit oqimga qarshi suzib, ariqning 
boshiga yetdi.
 
Qo‘rsligi, bema’ni gaplari, axir uning 
boshiga yetdi.
 
Shifokor dorini bolaning 
qulog‘iga quydi
 
(qulog‘iga–to‘ldiruvchi, quydi – sodda kesim). 
Ota-bobolar nomini doim esda tutish 
kerakligini o‘g‘lining 
qulog‘iga quydi 
(qulog‘iga quydi – murakkab kesim). 
Semiz qo‘y go‘shti 
o‘z yog‘ida qovurildi.
 
Yakka qolgan Hasanboy vijdon azobida 
o‘z yog‘ida qovurildi.
 
«Qizingizning ko‘zlari 
yaxshi ko‘radi»
, – 
dedi hakim. 
«Shahzoda falon mahallada yashovchi 
kosibning qizini 
yaxshi ko‘radi
», – dedi tabib. 
 
So‘z birikmasi va gap. 
So‘zlarning tildagi muayyan qonun-qoidalar asosida o‘zaro birikuvidan so‘z birikmalari va gaplar hosil 
bo‘ladi. So‘z birikmasi ham, gap ham so‘zlarning grammatik aloqaga kirishuvidan yuzaga keladi. So‘z birikmasi 
biror narsa, belgi, harakat yoki holatni aniqlashtirgan holda anglatadi. Gap esa ma’lum bir fikrni, tasdiq yoki inkor 
hukmni ifodalab keladi. So‘z birikmalari va gaplar 
o‘z qurilishi
va 
ifoda mazmuniga
ko‘ra farqlanadi. 
 
So‘z birikmalari zanjiri. 
Ikki va undan ortiq so‘z yoki so‘z birikmasi bir so‘z yoki so‘z birikmasiga 
birlashsa, 
so‘z birikmalari zanjiri
hosil bo‘ladi: 
singlimning kitobi + ukamning kitobi = singlim va ukamning 
kitobi.