O’zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi buхоrо muhаndislik-tехnоlоgiya instituti

Bu xususiyatlar qyuidagilar: 
1.
Hamma yog’lar suvda erimaydi, ammo organic erituvchilarda eriydi. 
Yog’larning bu xususiyati moyli urug’lardan ekstrakstiya usulida moy 
olishda qo’llaniladi. 
2.
Yog’lar o’zida ko’pgina organic moddalarni yaxshi eritadi, jumladan 
xushbo’y moddalarni. 
3.
Yog’lar bosim ostida qizdirilganda glisterin va tegishli yog’ kislotasiga 
parchalanadi. Shu jarayon ishqor ishtirokida normal bosimda glisterin va yog’ 
kislotasining tuzi hosil bo’lishi bilan tugaydi. Yog’larning bu xususiyatidan 
sanoatda sovun olishda foydalaniladi. 
4.
Yog’lar sirti aktiv moddalar bilan aralashganda doimiy emul’siyalar hosil 
qiladi. Yog’larning bu xususiyati margarine va mayonez mahsulotlari ishlab-
chaqarishda qo’llaniladi. 
5.
Yog’lar yuqori haroratda (250-300 C) gidrolizlanib ya’iog’ kislotasi va 
glisterin hosil qiladi, ular parchalanib badbo’y hidli uchuvchan modda 
akroleinga aylanadi. 
6.
Yog’lar katalizator ishtirokida gidrogenizastiya qilinganda ( to’yinmagan yig’ 
kislotasi vodorod bilan to’yintirilganda) suyuiq holatidan qattiq holatga 
aylanadi. 
7.
Yog’lar noqulay sharoitda (yuqori harorat, namlik, quyosh nurida) 
saqlanganda, lipaza fermenti ta’sirida glisterin va erkin yog’ kislotasiga 
gidrolizlanadi. Hosil bo’lgan yog’ kislotalari havodagi kislorod ta’sirida 
oksidlanib achchiq ta’mli mahsulot hosil qiladi. Bu jarayon aynish (buzilish) 
deb aytiladi. 
Yog’larning guruhlanishi. 
Yog’lar quyidagi ko’rsatkichlarga ko’ra guruhlanadi: 

---

66 
-
yog’ni qanday xom-asyodan olinganiga bog’liq 
-
20 C haroratdagi yog’ning konsistenstiyasiga ko’ra 
-
polimerizastiyalanish xususiyatiga ko’ra 
Yog’lar xom-ashyodan olinganiga ko’ra hayvon yog’lari ( sutdan, erda 
yashaydigan hayvonlardan, parrandalardan, dengiz hayvonlari va baliqdan), 
o’simliklardan (urug’idan, danagidan, mevasini mag’zidan), qayta ishlab 
margarin, qandolatchilikda, non mahsulotlari ishlab chiqarishda ishlatiladi. 
Konsistenstiyasiga ko’ra yog’lar : qattiq (qo’y yog’I, mol yog’i) suyuiq ( 
soya, 
kungaboqar, 
paxta 
moyi…) 
mazeobrazniy 
(cho’chqa 
yog’i) 
Polimerzastiyalanishiga 
ko’ra 
yog’lar: 
visixaushie, 
polivisixaushie 
I 
nevisixaushie). 
O’simlik va hayvon yog’lari tovarshunoslik va ishlab-chiqarish 
texnologiyasida guruhlanishiga yuqoridagi ko’rsatkichlar va triglisteridlarning 
kimyoviy tabiati umumlashtirilgan holda boladi.