Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси қишлоқ ва сув

Сувдан фойдаланувчилар туловлари
Сувдан фойдаланувчилар туловлари 
коммунал хизматлар, яъни сув таъминоти ва оқова сувларни тозалаш хизматлари 
ҳамда чиқиндиларни тўплаш муниципал хизматига йуналтирилади. Тўловлардан 
кўзланган асосий мақсад ушбу хизматларнинг жорий, қўшимча ва капитал 
харажатларини қоплашдан иборат. Бирок, ижтимоий нуктаи назардан фойдала-
нувчилар тўловларнинг ҳажми тўлиқ қоплаш даражасидан паст сақланмоқда, 
тарифлар эса маҳаллий ҳокимият органлари томонидан тар-тибга солиниб, 
белгиланмаган. Узбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси қарорида 
учун 

---

83 
(1994.7.02, №54) уй-жой мулкдорлари ва ижа-рачиларига давлат дотациялари 
миқдорини ҳар йили ўртача 10 фоиз камайтиришни кузда ту-тувчи коммунал 
хизматларнинг ўзини узи қоплашига босқичма-босқич ўтиши белгиланган. 
Сувдан фойдаланиш тарифлари фойдаланувчи ва сув ҳавзаси турига боғлиқ. 
Нархлар жорий харажатларни қоплаш ҳисобга олинган ҳолда белгиланади. 
Ижтимоий 
қийинчиликлар 
ва 
умумий 
иқтисодий 
вазият 
нархларни 
эркин-лаштиришни мураккаблаштирмоқда. Сув хужалиги компанияларининг 
даромади аҳоли тулов лаёқатининг пастлиги ёки тўлашни хохламаслиги туфайли 
камайиб бормоқда. Бу-нинг натижасида маҳаллий ҳокимият органла-ри 
бюджетидан муҳим сарф-харажатларни (иш ҳақи ва тезкор таъмирлашни) қоплаш 
учун маблағ ажратилмоқда. 
Канализация тизимига уланган хонадонлар ва корхоналар муниципал сув хужалиги 
компа-нияларига (Сув оқова) оқова қувурларни тоза-лаганлиги учун пул тўлайди. 
Айни пайтда аҳолининг деярли 50 фоизи канализация тизимига уланган. 
Табиий ресурслардан фойдаланганлик учун туловлар 
Бундай туловлар сувни истеъмол қилиш ва фойдаланиш, минерал ресурсларни 
қазиб олиш ва фойдаланиш, ердан ва ўрмонлардан фойдаланиш, шунингдек, ов ва 
балиқ тутиш учун тўланади. 
Ер усти ва остидаги сувлардан фойдаланганлик учун туловлар асосан сувдан 
фойдаланиш туғрисидаги қонун, сувдан фойдаланишни ли-митлаш туғрисидаги 
қарор билан тартибга со-линади. Тарифлар манба (ер ости ёки усти сувлари) ва 
сувдан фойдаланувчиларга боғлиқ. Минерал ресурслардан фойдаланганлик учун 
солик ставкалари, сувнинг нархи ҳар йили Вазирлар 
Маҳкамасининг макроиқтисодий кўрсаткичлар ва давлат бюджет прогнозлари 
тўғрисидаги қарорга биноан белгиланади. 
Кишлоқ хужалик маҳсулотларини ишлаб чиқарувчиларга сув етказиб бериш бўйича 
хизматлар нархи сув солиғи шаклида ҳисобга оли-нади ва ер солиғи таркибида 
тўланади. Сувга солиқ солишнинг бундай тартиби солиқ орган-лари ишларини 
енгиллаштиради, бироқ на сув нархини, на сув хужалиги объектларини таъминлаш 
ва улардан фойдаланишга оид реал харажатларни акс эттирмайди.