Махсус таълим вазирлиги

0100- асосий воситаларни ҳисобга олувчи счѐтлар: 
0110-Ер 
0112-Ерни ободонлаштириш 
0112-Узоқ муддатли ижара шартномаси бўйича олинган асосий 
воситаларни ободонлаштириш 
0120-Бинолар, иншоотлар ва узатувчи мосламалар 
0130-Машина ва асбоб-ускуналар 
0140-Мебел ва офис жиҳозлари 
0150-Компьютер жиҳозлари ва ҳисоблаш техникаси 
0160-Транспорт воситалари 
0170-Ишчи ва маҳсулдор ҳайвонлар 
0180-Кўп йиллик ўсимликлар 
0190-Бошқа асосий воситалар 
0199-Консервация қилинган асосий воситалар 
Ушбу счѐтлар актив бўлиб, уларнинг дебет томонидаги қолдиқ 
(сальдо) хўжалик юритувчи субъектда мавжуд асосий воситаларнинг 
қийматини акс эттиради. Асосий восита объектларининг кўпайиши 
счѐтларнинг дебет томонида, камайиши эса кредит томонида акс 
эттирилади. 
 Амортизацияланувчи активларни баҳолаш
 
Асосий воситалар «Асосий воситалар» номли 5-сон БҲМС 
қоидаларига мувофиқ қуйидаги баҳоларда ҳисобга олинади: 
бошланғич (дастлабки) қиймат, амортизация қиймати, қайта тиклаш 
қиймати, жорий қиймат, қолдиқ қиймат ва тугатилиш қиймат (6-
чизма). Солиққа тортиш мақсадларида эса амортизацияланувчи 
активлар бошланғич (дастлабки) қиймат, қайта тиклаш қиймати ва 
қолдиқ қиймат бўйича ҳисобга олинади. 

---

117 
6-чизма. Асосий воситаларни баҳолаш. 
Асосий воситаларнинг бошланғич қиймати бухгалтерия ҳисобида 
ҳам солиққа тортиш мақсадида ҳам деярли бир хил акс эттирилади. 
Ушбу 
бошланғич қиймат
уларни сотиб олишга кетган харажатлардан, 
қуриб битказиш, тўланган ва қопланмайдиган солиқларни, шунинг-
дек, ундан фойдаланиш учун ишчи ҳолатига келтириш, монтаж 
қилиш, ўрнатиш, ишга тушириш ва бошқа харажатлардан иборат 
бўлади. 
Мисол: «Аудитор-ҳисобчи» МЧЖ бир дона компьютерни «Орзу» 
фирмасидан харид қилиб олди. Харид қилиб олиш баҳоси 500000 сўм, 
транспорт харажатлари 10000 сўм ва уни ўрнатиш харажатлари 
эса 40000 сўм.. Бу ерда компьютернинг бошланғич қиймати 550000 
сўмга тенг бўлади. Ушбу муомалалар «Асосий воситаларни қабул 
қилиш-топшириш» далолатномаси(АВ-1шакл)на асосан бухгалтерия 
ҳисоби счѐтларида қуйидагича акс эттирилади:
 
1. Харид қилиб олиш билан боғлиқ харажатларга 
 Дебет: 0820 - «Асосий воситаларни харид қилиш» счѐти-550000 
сўм. 
Кредит:6010 - «Мол етказиб берувчилар ва пудратчиларга 
тўланадиган счѐтлар» счѐти-500000 сўм.