Махсус таълим вазирлиги

14. Ахборотнинг содир бўлиши ва вақт. 
Молиявий ҳисоб кор-
хонанинг молиявий тарихини акс эттиради. Унда хўжалик муомала-
лари уларнинг содир бўлганлигини тасдиқловчи ҳужжатлар асосида 
қайд этилади, яъни ҳисобнинг бу тури корхона хўжалик фаолиятида 
аллақачон содир бўлган ишни тасдиқлайди. 
Бошқарув ҳисобининг мақсади эса содир бўлган воқеалар таҳ-
лили асосида истиқболга мўлжалланган тавсияларни ишлаб чиқиш-
дан иборат. 
Молиявий ҳисоб ―бу қандай бўлгани‖ни, бошқарув ҳисоби эса 
―бу қандай бўлиши керак‖лигини кўрсатади. Шунинг учун ҳам 
бошқарув ҳисобини гоҳо тахминлаш ҳисоби деб атайдилар. 
15. Ахборотнинг аниқлик ва ишончлилик даражаси. 
Молия-
вий ахборот содир бўлган операцияларни акс эттиради, шу боис у 
холислик хусусиятига эга ва аудиторлик текширувидан ўтади. Бошқа-
рув ҳисоби эса кўпроқ келажак даврга мўлжалланган истиқбол билан 
иш тутади. Шу боис бошқарув ҳисобидаги ахборот эҳтимоллик ва 
субъектив (хусусийлик) характерига эга. 
16. Харажатлар ва даромадларни гуруҳлаш йўллари. 
Молия-
вий ҳисоботда харажатлар иқтисодий элементлар нуқтаи-назаридан, 
даромадлар эса бутун корхона ва фаолият турлари (сегментлари) бў-
йича гуруҳланади ва акс эттирилади. Харажатлар рўйхати ҳукумат 
қарорлари билан марказлашган тартибда қатъий белгиланади. Бу 
гуруҳлаш бутун корхонада маълум вақтда, қандай мақсадга мўл-
жалланганидан қатъий назар, қилинган ҳаражатлар тўғрисидаги ахбо-

---

306 
ротни олиш имконини беради.
Бошқарув ҳисобида эса харажатлар калъкуляция моддалари бў-
йича, даромадлар эса тузилмавий бўлинмалар ва маҳсулот, ишлар, 
хизматлар турлари нуқтаи-назаридан гуруҳланади ва акс этирилади. 
Калькуляция моддаларининг рўйхати корхона томонидан ишлаб чи-
қилади ва белгиланади. 
Калькуляция моддалари нуқтаи-назаридан харажатларнинг гу-
руҳлашини алоҳида тузилмавий бўлинмалар бўйича ҳам, ишлаб чи-
қиладиган маҳсулотлар нуқтаи-назаридан ҳам қилинган харакатлар 
тўғрисидаги аҳборотни олиш имконини беради.