Beynin I i m I i -js

olan insanlar da var olabilir. Hiç eğitim alm am ış bir köpek yav­
rusunu düşünün. Çişi geldiği zaman vızıldanıp kapıyı tırmalamak
aklına gelmez; böyle bir seçim yapma şansına bile sahip değildir
çünkü bu seçeneğin de söz konusu olabileceğini henüz öğrenme
m iştir. Ama siz yine de, merkezi sinir sistem inde, ııvgım davranışı
iyi

---

.0 R l ) M U r T I J T U l . A H i l . i R L . i K
s o r u s u
N E D E N Ö Z Ü N D E Y A N L I Ş T I R ?
göstereceği biçimde bir değişim yaratmak amacıyla onu azarlar­
sınız. Dükkândan mal aşıran bir çocuk için de geçerlidir aynı şey.
başlangıçta ne m ülkiyete ne de ekonom iye ilişkin bir anlayışı var­
dır. Onu cezalandırmanızın nedeni ise fazla sayıda seçeneğe sahip
olması değil, değiştirilebilir olduğunu bilmenizdir. Ona bir iyilik
y a p m a k ta
ve onu toplumsallaştırmaktasınızdır.
Önerim, cezayı nörobilim le hizalamak amacını gütmektedir,
içerdiği temel fikir ise, sorumlu tutulabilirlikle ilgili toplumsal
sezgilerin daha adil bir yaklaşımla yer değiştirmesidir. Şu an için
fazlaca pahalı olsa da gelecekteki toplumlar, beyin esnekliğini
(yani devre bağlantılarını değiştirme kapasitesini) ölçmede temel
alacakları bir başvuru sistemini deneyler yoluyla geliştirebilirler.
Sisteme göre “değiştirilebilir” olan kişilere (ör. alın lobu gelişimini
henüz tam amlam amış bir ergen) sert bir cezanın (ör. yaz boyunca
kaya kırmak) verilmesi, bu durumda uygun olacaktır. Buna kar­
şılık, toplumsallaşm a kapasitesini asla geliştiremeyecek olan alın
lobu hasarlı bir kişinin ise, devlet tarafından farklı türden bir ku­
rum sınırları içinde etkisiz hale getirilmesi gerekecektir. Aynı du­