Beynin I i m I i -js

farklı h a y v a n la rın , çevreden farklı sinyalleri yakaladığını fark etti.3
K en elerin g ö rm ey e ve işitm eye kapalı dünyasında önem taşıyan
sin y a ller, bütirik asidin ısı ve kokusudur örneğin. Siyah hayalet
b ıça k b alığı için elektrik alanları, ses yankılarıyla yön bulan yara­
sa la r için ise h ava basınç dalgaları birinci sıradadır. Böylece von
U e x k ü ll, yeni bir kavram ortaya atmıştı: Dünyanın görebildiğiniz
b ö lü m ü u m ıv e lt (çevre, çevreleyen dünya), daha büyük olan ger­
ç e k lik ise (b ö y le bir şey varsa) um gebung olarak adlandırılıyordu.
H e r o rg a n iz m a -ta h m in e n “oradaki” nesnel gerçekliğin tümü
o la r a k a lg ıla d ığ ı- kendi umvvelt’ine sahiptir. Öyle ya, duyumsaya-
b ild ik le r im iz in ö tesin d e de bir şeyler olabileceğini düşünmek için
h e r h a n g i bir gerek çem iz var mı? The Trumcın Shoıv filminde, filme
a d ın ı veren T rum an, gözü pek bir televizyon yapımcısının tümüyle
7 «

---

D Ü ş Ü N Ü I. E B İ L İ R D Ü Ş Ü N C E L E R
o n u n ç e v r e s in e ö r d ü ğ ü (ç o ğ u n lu k la da d o ğ a çla m a y la ) bir dünya
iç in d e y a ş a m a k ta d ır . F ilm in bir k esitin d e bir m u h ab ir yapım cıya
so r a r : “ S iz c e T r u m a n n e d e n k en d i d ü n y a sın ın gerçek doğasını
k e ş f e t m e n in k ıy ıs ın a b ile g e le m e m iş d u ru m d a ? ” Yapım cı şöyle ya­
n ıtla r : “ B izler, b iz e su n u la n d ü n y a n ın gerçek liğin i kabul etm eye
h a z ır ız d ır .” Bu sö z le r le taşı g e d iğ in e k o y m u ştu r yap ım cı. Çünkü
g e r ç e k t e n d e u m v v elt’i s o r g u s u z k ab u l eder ve orad a dururuz.
K e n d in iz e , d o ğ u ş t a n k ö r lü ğ ü n n asıl bir şey o ld u ğ u n u sorun ve