O‘zbekiston respublikasi qishloq va suv xo‘jaligi vazirligi toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti

haqiqiy va soxta turlarga taqsimlash
ham keng 
tarqalgan. 
Soxta lizing
mamlakatda amal qiluvchi soliq va boshqa imtiyozlar 
hisobiga foyda olishga qaratilgan. 
Lizingning “haqiqiy
” ligini aniqlash 
maqsadida dunyo mamlakatlarida lizingning asosiy jihatlari tartibga solinuvchi 
bir qator normativ-qonun hujjatlariga tayaniladi. Bunda turli mamlakatlarda 
lizing shartnomasini tuzish haqida turli xil belgilarning mavjudligiga qarab baho 
beriladi. Masalan, O‘zbekiston Respublikasi “Lizing to‘g‘risidagi” Qonuni va 
Soliq Kodeksiga asosan quyidagi belgilarga amal qilinganda shartnoma lizing 
shartnomasi hisoblanadi:
1
•
bitim amal qilish muddati davomida lizing obyektining huquqiy egasi 
lizing beruvchi, iqtisodiy egasi esa foydalanuvchi hisoblanadi; 
•
mulk egasi tavakkalchilikni o‘z zimmasiga oladi, belgilangan 
imtiyozlarga ega bo‘ladi hamda obyekt qiymatini to‘liq yoki qisman 
moliyalashtiradi. Qo‘shimcha xizmatlar lizing to‘lovlari qatoriga kiritiladi; 
•
ijara muddati asosiy vositalar xizmat muddatining 80% dan ortiq 
bo‘ladi; 
•
ijarachi asosiy vositalarni ijara muddati tugagach qat’iy belgilab 
qo‘yilgan narxda yoki ijara tugagach belgilanuvchi narxda sotib olish huquqiga 
ega; 
•
ijara muddati tugagach ijaraga olinuvchi vositalarning qoldiq qiymati 
ularning dastlabki qiymatining kamida 20 %ini tashkil etadi; 
•
butun ijara davri bo‘yicha joriy to‘lovlar miqdori ijaraga olinuvchi 
vositalarning 90 %dan ortiq bo‘ladi. 
Agar bitim yuqorida sanab o‘tilgan shartlardan hech bo‘lmasa bittasiga 
javob beradigan bo‘lsa, bunda haqiqiy lizing haqida gap borayotgan bo‘ladi. 
Haqiqiy lizing huquqiy jihatdan amaldagi qonunchilikka hamda lizing 
shaklining iqtisodiy mohiyatiga mos kelishi zarur. 
Lizingni lizing to‘lovlari xarakteri bo‘yicha taqsimlash ham qiziqish 
uyg‘otadi: