A. A. Xashimov, M. M. Mirxaydarov elektr yuritma

12.2.
 
Elektr yuritmani loyixalash ketma – ketligi. 
Elektr yuritmani loyixalash odatda quyidagi ketma – ketlikda amalga oshiriladi: 
- Elektr yuritmaga qo‗yiladigan talabalarni ishlab chiqish; 
- Ishlab chiqarish mexanizmi ishchi a‘zosining statik yuklanmasini hisoblash,
ishchi a‘zo xarakat diagrammasi va taxogrammasini qurish; 
- Boshlang‗ich texnik – iqtisodiy taxliliga asosan elektr yuritma tizimini tanlash; 
- Reduktorli yoki reduktorsiz yuritma turini aniqlash, mexanik uzatma uzatish
sonini aniqlash; 
- Elektr motorning turini tanlash; 
- Nominal aylanish tezligi va quvvatiga ko‗ra elektrmotorni tanlash; 
- Dinamik yuklamalarni hisoblash, elektr yuritmaning yuklanish diagrammasini
qurish; 
- Elektr motorni qizishga, yurgazish bo‗yicha ortiqcha yuklanishga tekshirish; 
- Elektr motorni ta‘minoti uchun yarim o‗tkazgichli o‗zgartirgichlarni tanlash va
hisoblash; 
- Elektr yuritma funksional va prinsipial sxemalarini ishlab chiqish; 
- Avtomatik boshqarish rostlagichlari strukturaviy sxemalarini tuzish va hisoblash; 
- Elektr yuritma o‗tish jarayonlarini modellashtirish yoki hisoblash. 
12.3.
 
Yuklanish diagrammalari va taxogrammalar. 
Elektr yuritmani tanlash va uning quvvatini hisoblash uchun yuklanish 
diagrammasi va tezlik diagrammasi (taxogaramma) asos bo‗ladi (12.1 - rasm). 
Ishlab chiqarish mexanizmi yuklanish diagrammasi deb motor validagi statik 
momenti M
q
ning vaqtga bog‗liqlik grafigiga aytiladi. M
q
= f(t).
Bu diagrammalar mashinaning ishini xarakterlovchi berilganlar asosida 
hisoblanadi. 

---

323 
12.1 - rasm. Yuklanish diagrammalari va taxogramma 
a) mexanizmning yuklanish diagrammasi; 
b) taxogramma;