Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedogogika universiteti tabiiy fanlar fakulteti

Korroziyaga qarshi kurash.
Metallar sirtini himoya qatlamlari bilan o‘raladi. Metallar sirti lak, bo‘yoq, 
rezina, surkov moylari (solidol , texnik vazelin ) va emal bilan qoplanadi. 
Metallarning sirtiga havo va boshqa agressiv muhitning ta’siri kamayib, korroziya 

---

23 
sekinlashadi. 
Metallarning yuzasi boshqa metallar bilan (Ni, Cr, Zn, Cd, Sn, Cu, Ag, Au va 
boshqalar) qoplanadi. Metallarning yupqa pardasi ichkaridagi metallni keyingi 
oksidlanishdan saqlaydi. 
Metallardan yasaladigan mashina va mexanizmlar metallning o‘zidan emas, balki 
korroziyaga chidamli qotishmalardan yasaladi. Bunday qotishmalar juda ko‘p. 
Ruxlangan, qalaylangan, xromlangan qotishmalar korroziyaga chidamli va xossalari 
toza metallardan ustun turadi. 
Metallarni korroziyadan saqlash uchun elektrokimyoviy himoya usullaridan 
foydalaniladi. Metall buyumlarga faolligi yuqori boʻlgan boshqa metalldan tutqich 
ulab qoʻyiladi. Bunda agar faol metall yemirilib tugamaguncha asosiy metall 
korroziyaga uchramaydi. Dengizdagi kemalar, yer osti quvurlari, gaz o‘tadigan 
quvurlar korroziyasini sekinlashtirish uchun protektor himoya ishlatiladi. Bunday 
sharoitda koʻpincha po‘lat quvurlarni himoyalash uchun aktiv metall (masalan, rux) 
ishlatiladi. Protektor sifatida magniy, rux, aluminiy qotishmalari ham qoplanilsa, 
yaxshi natijalar olingan. Protektor yemirilib bo‘lsa, unga yangisi ulab qo‘yiladi. 
Kemalarni korroziyalanishdan saqlash uchun ular mis bilan qoplanadi. Misli 
qoplamaga protektor (Zn, Fe, Mg) ulab qoyilsa kema korpusining korroziyalanishi 
sekinlashadi. 
Metallar saqlanadigan muhitga korroziyani sekinlashtiruvchi moddalar — 
ingibitorlar qo‘shib qo‘yiladi. Ingibitorlar organik moddalar, nitrit, xromat, silikat, 
fosfat kislota tuzlarining samaradorligi yuqoriligi ma’lum.