Mavzu: tabiiy resurslar va ulardan oqilona foydalanish va atmosfera muhofazasi

Ozon qatlamining yemirilishi 
Yer yuzining 20 km balandlik qismi atmosfera bo‟lagi bo‟lib, u Ozon
qatlami sanaladi. Ozon qatlami quyoshdan zararli ultirabinafsha nurlarini
ushlab qoladi. Chunki, ultirabinafsha nurlar tirik hujayralarni zararlaydi. 
Har yili bahor fasli davomida ozon qatlamining vaqti-vaqti bilan
yupqalashib borishi kuzatilmoqda. Ozon qatlamining yupqalashib borishi ozon
qatlamining yemirilishi deyiladi. Ifloslangan gazlar bu muammoning asosiy
sababi bo‟lib, ayniqsa CFC ( xlor ftor uglerod ) muzliklar va sovuq
hududlarning sovitish tizimida ishlatiladi. CFC havoga chiqarilgandan so‟ng
u toki ozon qatlamiga yetmaguncha atmosferada ko‟tarilib boraveradi. CFC 
ozon qatlamiga kimyoviy ta‟sir etadi va ozon molekulalarini parchalaydi. 
 
Ultirabinafsha nurlari 
 
Ozon qatlamining yemirilishi oqibatida Yer yuziga tushayotgan
ultirabinafsha nurlarning miqdori oshib bormoqda. Ultirabinafsha nurlar 
insonlarda teri rakining oshishiga ham sabab bo‟lmoqda. Bu yana boshqa
organizmlarga ham ziyon yetkazishi mumkin. Ozon qatlami Yerdagi hayotni
ta‟minlash uchun juda muhim sanaladi, shu sabab butun dunyo davlatlari
sanoatida CFC ni ishlatishni to‟xtatishi lozim.
Ozon qatlami yerdagi hayotni va Yer yuzini xavf – xatardan muhofaza
etadi. 
Qayta ishlash 
 
Bu qayta foydalanishning bir ko‟rinishi bo‟lib, unda tabiiy
resurslarni yoki tovarlarni o‟zgartirib taqdim etishni o‟z ichiga oladi. Qayta
ishlanadigan materiallar o‟z ichiga shishalar, metallar, qog‟oz, plastmassa,
hovli va oshxona jihozlarini qamrab oladi.
1 
 
Qayta ishlash va qayta foydalanishning farqi nimada? 
 
Plastiklarni boshqa materiallarga nisbatan qayta ishlash biroz qiyinroq.
Chunki, ko‟plab plastik turlaridan foydalanilmoqda. Har bir plastik
konteynerlarida plastiklarni ishlashda foydalangan tur ko‟rsatiladi va qayta
ishlash kodi belgilanadi. Ko‟plab plastik qoplar 2 yoki 4 plastik turidan
ishlab chiqariladi. 6 va 7- turlar har doim ham qayta ishlanmaydi, chunki
ular turli xil plastiklar aralashmasidan hosil qilingan. Qayta ishlashdan avval
har bir plastik turi ehtiyotlik bilan ajratilish kerak.