Mavzu: tabiiy resurslar va ulardan oqilona foydalanish va atmosfera muhofazasi

ATMOSFERA VA UNI MUHOFAZASI 
Atmosfera havosi ko‟rinmas va elementlarga to‟liq bo‟lib, atrof muhitning 
abiotik omili sifatida ahamiyatga ega. Havo o‟z ichiga 78 % azot, 21 % kislorod,
0,94 % argon, 0,03 % karbonat angidrid va boshqa gazlarni oladi. Karbonat 
angidrid gazi fotosintez jarayonini amalga oshirishda qatnashadi. Fotosintez 
karbonat angidrid, suv va quyosh nuri ta‟sirida borib, uning mahsuloti glyukoza, 
kislorod va suv bug‟idan iborat. Inson faoliyati karbonat angidrid gazini 
atmosferaga tashlanishini orttirib yubormoqda. Gaz, ko‟mir va boshqa isitish neft 
mahsulotlari million yil oldin yashagan organizmlarning qoldiqlari bo‟lib, ularning 
zahirasi kamayib bormoqda. Bu yoqilg‟ilar ishlatilishi natijasida atmosferaga 
chiqsa, CO
2 
gazini miqdorini orttiradi va bu gaz bir qator muammolarni olib 
keladi. CO
2 
gazini miqdorini atmosferada oshishi avvalo, Yerda global isishga olib 
keladi. AQShdagi eng issiq iqlim Kaliforniyadagi O‟lik vodiyda 1913 yil iyul 
oyida kuzatilgan. Yuqori harorat 57
0
C ni tashkil qilgan. Rekord darajadagi eng 
sovuq temperatura Antarktikada kuzatilib, - 89
0
C ni tashkil qilgan. 
 
Global isish 
1895- yildan 1995 - yilgacha Yerdagi o‟rtacha kun harorat 100 yillik
davr mobaynida 1
0
C ga ko‟tarilgani aniqlandi. Hech kim buning sababi
insonlar faoliyati natijasi, yoki Yerning tabiiy ob- havosi natijasi ekanligini 
aniq aytolmaydi. Global isish qanday o‟zgarishlarga sabab bo‟lishi mumkin?
Bo‟ron soni oshishi mumkin. Muz qutblarining erishi boshlandi, bular
dengiz suvi sathini ko‟taradi va qirg‟oqbo‟yi hududlarini suvga g‟arq qiladi.

---

Ob-havoning isishi tropik kasalliklarni keltirib chiqarmoqda, misol uchun
bezgak kasalligi ko‟p tarqalishi kuzatilmoqda.