Тошкент ахборот технологиялари университети карши филиали ижтимоий-гуманитар фанлар кафедраси Х. Ж. Рузиев «Иқтисодиёт назарияси»

7-МАВЗУ: ТАЛАБ ВА ТАКЛИФ НАЗАРИЯСИ. БОЗОР МУВОЗАНАТИ (2-соат)
Маъруза режаси:
1. Талаб тушунчаси ва унинг миқдорига таъсир қилувчи омиллар. Талаб қонуни.
2. Таклиф тушунчаси. Таклиф миқдорига таъсир қилувчи омиллар. Таклиф қонуни.
3. Талаб миқдори ва таклиф миқдори ўртасидаги нисбатнинг ўзгариши. Бозор мувозанати.
Таянч иборалар: Талаб - истеъмолчи маълум вақтда нархларнинг ҳар бир
даражасида сотиб олишга қодир бўлган товарлар ва хизматлар миқдоридир. Талаб эгри
чизиғи - графикда нарх ва талабнинг ҳажми ўртасидаги тескари боғлиқликни кўрсатади.
Талаб қонуни - товарлар нархи билан унинг сотиб олинадиган миқдори ўртасидаги тескари
ёки ҳарама -қарши боғлиқликни ифодалайди. Таклиф - ишлаб чиқарувчи маълум вақтда
ишлаб чиқаришга кодир бўлган, нархнинг ҳар бир даражасида бозорга сотишга чиқарадиган
товарлар миқдоридир. Таклиф эгри чизиғи - нарх ва таклифнинг ҳажми ўртасидаги
тўғридан -тўғри боғлиқликнинг графикдаги тасвиридир. Таклиф қонуни - нарх билан
сотишга чиқариладиган товарлар миқдори ўртасидаги бевосита ёки тўғридан-тўғри
боғлиқликни ифодалайди. Таклиф (талаб) нинг эгилувчанлиги - нарх 1 % ўзгарганда талаб
неча фоиз ўзгаришини кўрсатади. Бу талабнинг нарх бўйича ўзгарувчанлиги ҳам дейилади.
Даромад самараси - нарх пасайганда истеъмолчи пул даромадларининг сотиб олиш
лаёқатининг ортишидир.
1. Талаб тушунчаси ва унинг миқдорига таъсир қилувчи омиллар. Талаб қонуни.
Эҳтиёж кишиларнинг ҳаётий воситаларига бўлган заруриятини ифодаловчи илмий
категория сифатида тараққиётнинг ҳам босқичлари учун умумий ва доимийдир. Унинг бозор
иқтисодиёти шароитидаги тарихий кўриниши талаб тушунчасидир. Талаб эҳтиёждан фарқ
қилиб, мустақил иқтисодий категория (илмий тушунча) сифатида амал қилади.
Эҳтиёжнинг фақат пул билан таъминланган қисми талабга айланади. Демак,