Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua

Yorug‘likning
gigiyenik
ahamiyati 
Organizmga ta’sir qiladigan tashqi muhit omillari orasida yorug‘lik dastlabki o‘rinlardan 
birini egallaydi. Yorug‘lik ko‘ruv organiga ta’sir qilibgina qolmay, umuman butun organizmga ham 
ta’sir ko‘rsatadi. Yorug‘lik ta’siri ostida organizmning fiziologik va psixik reaksiyalari qayta 
tuziladi, organizmning umumiy tonusi o‘zgarib, u faol holatga o‘tadi. 
Tabiiy yorug‘likning organizmdagi xilma-xil jarayonlarga ta’sir ko‘rsatib, o‘sishni 
tezlashtirishi, moddalar almashinuvi protsesslarini jonlantirishi, gazlar almashinuvini kuchaytirishi 
aniqlangan. Yoritish sharoitlari yaxshi bo‘lmasa, odamning umumiy kayfiyati, ruhiyati 
yomonlashib, jismoniy va aqliy qobiliyati pasayib qoladi. Yaxshi yorug‘ tushib turmasligi tufayli 
ko‘zga doim zo‘r kelishi oqibatida maktab o‘quvchilari ko‘zining yaqindan ko‘radigan bo‘lib 
qolishini F. Erisman 1870 yildayoq ishonarli qilib isbotlab bergan edi. 
Quyosh nuri spektri tarkibiga kiradigan ultrabinafsha nurlarning bakteritsid ta’siri gigiyenik 
jixatdan alohida ahamiyatga egadir. Ultrabinafsha nurlar ta’siri ostida bakteriyalarning rivojlanishi 
susayib qoladi, bu nurlar etarlicha uzoq ta’sir ko‘rsatib turganida esa, bakteriyalar halok bo‘lib 
ketadi. 
Tabiiy va sun’iy yorug‘likning etarli darajada tushib turishi sog‘lomlashtiruvchi va madaniy 
ishlar orasida katta ahamiyatga ega. 
Yorug‘likni
xarakterlaydigan
asosiy
miqdorlar
va
ularning
o‘lchov
birliklari
Yorug‘likning kuchi.
Turli manbalarning yorug‘liklari har xil spektrlarga ega bo‘lgani uchun 
sifat jihatdan va yorug‘lik sistemasiga ko‘ra miqdor jihatdan farq qilishi mumkin. Yorug‘lik kuchi 
shamlar bilan ifodalanadi. Bu birlikning qiymati platinaning qotish temperaturasidagi to‘la 
nurlatgichning ravshanligi 1 
sm
2 
ga 60 
sb 
ga baravar deb qabul qilinadi. 

---

Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua
49 
Ravshanlik.
Ravshanlik ko‘z bevosita sezadigan yorug‘lik miqdoridir. Ravshanlik miqdori 
nur sochib turgan yuza birligining mazkur yo‘nalishda yarqirayotgan yorug‘lik oqimi zichligi bilan 
belgilanadi. Ravshanlik 
nitlar (nt) 
va 
stilblar (sb) 
bilan ifoda etiladi.