Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта махсус таълим вазирлиги Андижон Давлат Университети

Ochiq va yopiq jamiyati.
Sotsiologiyaga 
K.Toppe
r tomonidan kiritilgan 
bo’lib, taraqqiyotning turli bosqichlarida turli jamiyatlarning madaniy-tarixiy va siyosiy 
tasvirlanishi ifoda etiladi. Ochiq jamiyat- demokratik jamiyat bo’lib, tashqi muhit 
sharoitlarida oson o’zgaruvchi va moslashuvchi, tanqidni yorib o’tmoqqa moslashgan 
jamiyat, yopiq, jamiyat esa dogmatik-avtoritar rejim asosida bo’lib, sehrli (magik) 
tafakkur, dogmatizm va kollektivizm tamoyillari bilan xarakterlanadi. Ochiq jamiyat 
olamni rasional anglash, krititsizm va individualizm tamoyillari bilan xarakterlanadi. 
K.Topper
yopiq jamiyatlarga o’zining siyosiy va ijtimoiy kelib chiqishidan turlicha 
bo’lgan davlatlarni kiritadi, bularga Spartak, Prussiya, chor Rossiyasi,natsistlar 
Germaniyasi, Sovet Ittifoqini kiritadi. Ochiq jamiyatga qadimgi Afina va G’arb 
rivojlangan davlatlarini kiritadi. Ochiq va yopiq jamiyat konsepsiyasi hozirgi zamon 
davlatlarining ideologik siyosiy va ijtimoiy-psixologik nuqtai nazardan o’rganish uchun 
asosiy omillardan biri hisoblanadi. 
4. 
Industrial (sanoat) jamiyati
. An'anaviy jamiyat kategoriyasidan ajratib 
turuvchi, G’arb sotsiologiyasida rivojlangan jamiyatning kelib chiqishi va tabiati
to’g’risidagi ikki asosiy kategoriyaning biri. Ushbu terminni birinchi bo’lib Sen-
Simon ishlatgan, uni O. Kont, T. Spenser, Dyurkgeym va boshqalar
rivojlantirganlar, qaysi jamiyatda sanoat ishlab chiqarish iqtisodiy tashkilotni 
boshqaruvchi shakli bo’lsa, bu tashkilot xususiy shaxslar qo’lida bo’lsa, bu tadbirkor 
xususiy boshqaruvchi bo’ladi, u mehnat jarayoni va ishchilarni boshqarib boradi. 
Sanoat ishlab chiqarish korxonalarini, menedjer-administratorlar nazorat qiladilar. 
Sotsiologlar ushbu tamoyil bir necha xilda talqin qiladilar. 
a) hozirgi davr dunyosining tarixiy o’zgarishi natijasida, ya'ni «an'anaviy» agrar 
jamiyatdan «industrial» sanoat jamiyatga o’tilishi va mashina sanoati, mehnat intizomi, 
erkin savdoda milliy ho’jalik sistemasining va umumiy bozorning tashkil etilishi 
modernizatsiya nazariyasi bilan chambarchas bog’liqdir. 
6} industrlashgan jamiyatlarning qanchalik ko’p bo’lishi ularning shunchalik 
industrlashgan tartibning qonununiga muvofiq baxslashishi raqobat qilishi kuchayadi. 
v) «An'anaviy» jamiyatdan sanoat jamiyatiga o’tilishi natijasida — tarixan 
progressiv harakat boshlanadi, ya'ni an'anaviy nasliy irsiyat xususiyatlari yo’qoladi, 
jamiyatning ijtimoiy-siyosiy hayotining demokratlashuvi natijasida inson qonunlari 
tenglashadi, qobiliyat jihatidan genetik ravishdagina insonlarning notengligi vujudga 
keladi va hokozo. 
5.