Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali qishloq xo’jaligi mahsulotlarini saqlash, qayta ishlash va mexanizasiya kafedrasi

17 – ma’ruza: Chigitdan momiq ajratish va uni tozalash jarayoni 
Reja: 
1.CHigitdan momiq ajratish jarayoni 
2. Jinlangan chigitlardan momiq olish-linterlash sexi texnologiyasi 
3. Tola va momiq (lint)ning tozalash texnologik jarayoni 
4. Tolali chiqindilarni qayta ishlash sexi texnologiyasi 
1. CHigitdan momiq ajratish jarayoni 
Paxta tozalash korxonalarida chigitdap momiq ajratish jarayoni linterlarda amalga 
oshiriladi. 
U yoki bu tipdagi momiq olinishining zarurligiga qarab quyidagi texnologiyalar 
qo’llanilishi mumkin: 
- ikki marta, birinchisida kuchaytirilgan linterlash yo’li bilan; 
- ikki marta, ikkinchisida kuchaytirilgan linterlash yo’li bilan. 
Bu maqsadlar uchun UMPL ishchi kamerali PMP-160M, 5LP rusumli va 6LP 
rusumli linter mashinalari qo’llanilib, ularning hammasida momiq arra tishidan havo 
yordamida ajratiladi. 
Linterlarda momiq ajratish usuli arralarning aylanib turgan chigit valigiga mexanik 
usulda ta’sir etib, chigitlar yuzasidan momik qirib olishga, so’ngra arra tishidan havo 
yordamida ajratilishiga va kondensorgacha olib borilib, u yerda havodan ajratishga 
asoslangan. 
Linterlarning asosiy ko’rsatkichlari – chigitdan ajratilgan momiq miqdori va chigit 
bo’yicha ish unumdorligi hisoblanadi. 
Tanlangan momiq ajratish texnologiyasi va kerakli tipdagi momiq ajratish 
zaruriyatiga qarab, har qaysi linterlash pog’onasida kerakli linterlash miqdori tanlanadi va 
uni hisobga olgan holda linterlarning ish unumdorligi o’rnatiladi. 
Foydalanilayotgan arralarning diametri va ularning ishlash muddati linterning ish 
unumdorligiga sezilarli darajada ta’sir ko’rsatadi. 
Arralar diametri kichiklashishi bilan momiq chiqarish miqdori va mashinaning 
chigit bo’yicha ish unumdorligi pasayadi (1-jadval). 
Arralarning ishlash muddatiga qarab linterning chigit o’tkazish qobiliyati 
P 
momiq 
chiqarish miqdori o’zgarmagan holda quyidagi tenglama bilan ifodalanadi: 
P = P
l 
- Kt
(1) 
bu yerda: 
P
l 
 
- lintsrning chigit bo’yicha dastlabki ish unumdorligi 2300 va 2000 
kg/soat 
bo’lgani holda ishlaganda birinchi va ikkinchi momiq ajratish miqdori 3,0 va 2,5% 
ga teng; 
K - 
proportsionallik koeffitsienti bo’lib, u 18,75 ga teng; 
t - 
arralarning ishlash 
vaqti (48 soatgacha). 
1- jadval