Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali qishloq xo’jaligi mahsulotlarini saqlash, qayta ishlash va mexanizasiya kafedrasi

Arra diametrlarining o’zgarishi bilan linter ish unumdorligining o’zgarishi 
Arralarning holati 
Arraning diametri, mm 
Ish unumdorligiga tuzatish 
koeffitsienti 
Yangi arralar 
320 
1,00 
1-marta tishi chiqarilgan 
310 
0,94 
2-marta tishi chiqarilgan 
300 
0,89 
3-marta tishi chiqarilgan 
290 
0,87 
4-marta tishi chiqarilgan 
280 
0,83 

---

5-marta tishi chiqarilgan 
270 
0,75 
 
2. Jinlangan chigitlardan momiq olish-linterlash sexi texnologiyasi 
Chigitli paxtadan uzun tolani jinlar yordamida ajratib olingandan keyin, chigit ustida 
qolgan-qisqa tola momiq (lint)ni ajratish linterlash sexida amalga oshiriladi (1-rasm). 
Chigit ustidangi momiqni ajratish uchun arrali va g’o’lali jinli paxta tozalash 
zavodlarida chigit linterlashdan oldin tozalanadi, to’liq tolasi ajratilmagan chigitlar 
regeneratsiyalash asosida jinlashga qayta beriladi, keyin linterlash uskunalari yordamida 
momiqi ajratiladi, so’ng toylash sexida momiq oldin tozalanib, tayyor mahsulot hisobida 
toylanadi. 
Chigitdan kerakli miqdordagi momiqni ajratib olish, linterlar ish tartibini sozlash 
chigit taroqining kolosnikka nisbatan holati va ta’minlagich avtomat zanjirning uzunligini 
o’zgartirish yo’li bilan amalga oshiriladi. Bu holatda momiq ajratish miqdori (foizda) 
chigitni momiq ajratguncha va undan keyingi to’liq tukdorligining farqi bilan chigit 
namunalarining tolasi hamda momiqi ajratilgan chigit etalonlariga taqqoslanib aniqlanadi. 
1-rasm. Ikki qator g’o’lali jidar o’rnatilgan sexning texnologik jarayon sxemasi. 

---

 
2-rasm. Ikki qator 5LP uskunalari o’rnatilgan linterlash sexi. 
O’zDSt 596:1993 davlat standartiga muvofiq o’rta tolali paxtaning texnik 
chigitlaridan ikki tipda momiq olinishi sababli, paxta zavodlarida ikki qator linter 
uskunalar o’rnatilgan bo’lib, chigitlarni ikki marta linterlash ko’zda tutilgan. 
Linterlash texnologik jarayonini amalga oshirish uchun quyidagi uskunalar 
majmualaridan foydalaniladi: 
1-marta linterlashda (momiq ajratishda): 
УCMA => PHS => БД
 
=> CM => 6:(5ЛП) =>KJI=>OBM-Al
(A tipli momiq); 
2-marta linterlashda (momiq ajratishda):
EC-14M => ШРС => 6:(5ЛП) => KЛ => OBM-Al
(B tipli momiq);
Chigit => EC-14M => ДXM-150 => (texnik va urug’lik chigit). 
1-jadval