Ashyoshunosligi

Polietilen parda
4.12-rasm. Tombop besh
qatfamli «Poliester»o‘rama
membrana
amaliyotida sun’iy etilen-propilendiyen kauchuk (SKEPT) va 
shishatolali poliesterasosli 
(4. ¡2-rasm)
membrana qoplamalar bilan 
tomlarni berkitish ommaviy tus oigan.
Bunday m em brana yuqori sifatli gidroizoíyatsiya ashyosi 
hisoblanadi va u atmosfera ta’siriga chidamli, havoda oksidlanishga 
qarshi, ultrabinafsha nurlami qaytaruvchi, mustahkam, bukiluv- 
chan va muzlashga bardoshli xususiyatlarga ega. Ashyo o‘rama 
holatda har xil o ‘lchamda (eni 1 m dan ortiq, 15 metrgacha) 
ishlab chiqariladi. Bunday o‘lchamdagi mahsulot bilan tom qoplan- 
ganda yuzada tutash choklar bo£lmaydi. Membranali qoplamalar 
bilan tomlarni qoplash ishlarini yilning deyarli barcha fasllarida 
to ‘xtovsiz olib borish mumkin.
Slanesli shifer
— g'ovak tog‘ jinslarini (ko‘proq tuproq sla- 
neslar) qizdirish natijasida olinadigan plitka. Rangi — to ‘q kulrang 
(qora, qizil, jigarrang), shakli kvadratga yaqinroq. Shifer — juda 
uzoq xizmat qiladigan qurilish ashyosi. Yevropadagi 0 ‘rt.a asrlar 
me’moriy obidalarida hanuzgacha saqlanib qolgan shifer tom qop- 
lamalari uchraydi. Ba’zida shiferni asbest sementdan yasalgan 
tom qoplamasi ham deb atashadi. Asbest sement plitkalari asbest 
(15% gacha) va portlandsement (85%) aralashmasidan tayyor- 
lanadi.
YoM qurilishida yer osti sho‘r suvlari harnda yo‘l yuzasi yaxla- 
ganda sepiladigan tuz eritmalari yo‘l qatlamidagi ashyolarning 
bogMovchilik kuchini kamaytiradi va uni buzilishga olib keladi. 
Yo‘l qatlamining ostki yoki ustki qismidan keladigan zararli suyuq-
4.12. Rangli y o i qurilishibop plastmassalar,
bo‘yoq va loklar
84

---

Iiklaming yo‘lini to‘sish uning uzoqqa chidamliligini ta’minlaydi. 
Miming uchun issiq yo‘l qatlamining quyi va yuqori qismiga polieti- 
U и yoki poliamid pardasini yotqizib, keyin uning ustiga yo‘lbop 
,
1
'iliyolar (qum, shag‘al) qatlami yotqiziladi va zichlanadi. Sement- 
hi I on yoki asfalt-beton ostidagi poiietilen yoki poliamid (qalinligi 
U,,’ 0,12 mm) pardalari quyosh nuridan xoli bolganligi sababli 
u/oqqa chidaydi.
Penetran.
Betonni gidroizolyatsiya qilish uchun penetronning 
maxsus oltita xili ishlatiladi. LJning har bir xilini alohida-alohida 
In-Ion yuzasiga m o‘yqalam bilan surtilganda o ‘zaro kirnyoviy 
hu ikib, beton g‘ovaklarini suvda, neft mahsulotlarida erimaydigan 
moddalar bilan to ‘lg‘izadi.
Penetran boshqa eng yaxshi deb atalgan hozirgi gidroizolyatsiya 
asliyolariga qaraganda iqtisodiy samadorligi bo‘yicha bir muncha 
vuqoridir