Xirurgik kasalliklar

Ochiq arterial yo’l
Ochiq arterial yo’l (боталлов проток) aortaning dastlabki bo’limini o’pka 
arteriyasi bilan biriktirib turadi. Embrional davrda ochiq arterial yo’l – normal 
fiziologik holat hisoblanib, odatda chaqaloq tug’ilganidan so’ng, tez orada bu 
yo’l obliteratsiyaga uchraydi. Bu jarayon buzilganda, u ochiqligicha qoladi va 
arterial qonni aortadan o’pka arteriyasiga o’tishi va shu munosabat bilan qator 
gemodinamik buzilishlar vujudga keladi. Katta qon aylanishi doirasidan kichik 
doiraga doimiy qonning o’tib turishi natijasida a’zolar va to’qimalarning qon 
bilan ta’minlanishi yomonlashadi, kichik qon aylanishi doirasida bosim ortadi, 
o’pka gipertenziyasi oshib borganda shovqin sistolik shovqinga aylanib, o’pka 
arteriyasi ustida juda yaxshi eshitiladi. 
Rentgenologik tekshirishda o’pka tasvirining quyuqlashuvi, o’pka arteriyasi 
va tarmoqlarining kengayishi qayd etiladi. Yurakni zondlashda o’pka 

---

84 
arteriyasida bosimning ortishi, unda qonning kislorodga to’yinish darajasining 
yuqoriligi qayd qilinadi. Aortografiyada kontrast moddaning aortadan o’pka 
arteriyasiga tushishi aniqlanadi (20-rasm). 
20-rasm. Ochiq arterial yo’l. 
Ko’krak aortografiyasi tasvirida aorta va o’pka arterialarini birgalikda kontrastlanishi 
ko’rsatilgan. 
 
Davolash
faqat jarrohlik usuli: ochiq arterial yo’lni bog’lash yoki bog’lab, 
so’ng uni kesishdan iborat. 
 
Qorinchalararo to’siq nuqsoni 
Qorinchalararo to’siqning bitmaganligi (nuqsoni) gemodinamikaning 
buzilishiga: arterial qonning chap qorinchadan o’ng qorinchaga, so’ngra kichik 
qon aylanish doirasiga o’tishi bilan ifodalanadi (21-rasm).

---

85 
21-rasm. Qorinchalararo to’siq nuqsoni. 
Bu holatda, arteriovenoz shuntning borligi chap qorinchaning 
gipertrofiyasiga va o’pka gipertenziyasining rivojlanishiga olib keladi. 
O’pkaning yuqori gipertenziyasi venoz qonning katta qon aylanish doirasiga 
tushishiga, tsianoz paydo bo’lishiga va o’ng qorincha etishmovchiligi 
rivojlanishiga olib kelishi mumkin.